Actieplan om renovatie te versnellen
Om deze problematiek aan te pakken, verwelkomt Embuild Vlaanderen de plannen van Vlaams minister van Energie, Melissa Depraetere, die afgelopen zaterdag werden aangekondigd. Samen met de energiehuizen van Oostende, Mechelen en Antwerpen heeft Embuild Vlaanderen een tienpuntenplan opgesteld om de renovatie van appartementsgebouwen in mede-eigendom te versnellen en vlotter te laten verlopen.Complexe besluitvorming en nood aan ondersteuning
Volgens Caroline Deiteren, directeur-generaal van Embuild Vlaanderen, verloopt de renovatie van appartementen moeizaam doordat de meeste gebouwen eigendom zijn van meerdere mede-eigenaars. "De besluitvorming verloopt daardoor vaak moeizaam. Maar zelfs als iedereen op dezelfde lijn zit, groeit het hele renovatieproces hen vaak boven het hoofd omdat de uit te voeren werken complex en omvangrijk kunnen zijn. Het duurt meestal jaren vooraleer het plan duidelijk is en de werken kunnen worden aangevat. Ondertussen zitten veel bewoners in een energetisch ondermaats en soms onveilig appartement."Om de renovaties te versnellen, moet er volgens Deiteren op meerdere fronten actie worden ondernomen. "Begeleiding, strengere minimumvereisten voor appartementen, financiële ondersteuning en een herziening van de beslissingsstructuren binnen verenigingen van mede-eigenaars zijn cruciaal om dit probleem effectief aan te pakken." Met de aangekondigde maatregelen en het tienpuntenplan wil Embuild Vlaanderen de renovatie van verouderde appartementsgebouwen eindelijk in een stroomversnelling brengen.
Naast energieverslindend ook gevaarlijk
In totaal telt Vlaanderen 147.500 appartementsgebouwen. Het gaat om 980.000 flats of wooneenheden, die voor 74% te situeren zijn in de centrumsteden. Heel wat van deze gebouwen zijn nieuwbouw en dus energie-efficiënt., maar meer dan de helft werd gebouwd vóór 1981. Daarvan is een groot deel heel erg verouderd en energieverslindend. Vooral de appartementen onder het dak, grenzend aan de buitengevels of boven een kelder of parking hebben slechte energiescores. Momenteel moeten nieuwe eigenaars minimaal voldoen aan label D. 9% of 13.000 appartementsgebouwen voldoen zelfs niet aan die minimumvereiste. Die hebben bijgevolg dringend een grondige renovatie nodig.Daarnaast wacht 90 % van de appartementsgebouwen in Vlaanderen op een energierenovatie tot label A. Dat zijn bijna 133.000 flatgebouwen, doorgaans in handen van mede-eigenaars. Het gaat om een enorme opdracht die aanloopt tegen tal van belemmeringen. Mede-eigenaars blijven vandaag verstoken van oplossingen op maat van hun vereniging van mede-eigenaars (VME). Nochtans worden zij geconfronteerd met grote hinderpalen: gebrek aan renovatiekennis en soms aan middelen bij een deel van de mede-eigenaars, een gebrek aan ontzorging en botsende belangen in een diverse groep. Dat leidt tot uitstel waardoor appartementsbewoners vaak verstoken blijven van energiebesparingen, maar ook later geconfronteerd worden met duurdere onderhouds- en verduurzamingswerken. Deze appartementen dalen vervolgens in waarde. Bovendien is het voor appartementsbewoners koffiedik kijken op welke ondersteuning, premies en begeleiding zij kunnen rekenen. De voorziene tools van de Vlaamse overheid zijn ontworpen op maat van de renovatierealiteit van individuele woningen.
"Er zijn heel wat ondersteuning en digitale tools voorhanden voor verbouwers, maar die zijn ongeschikt voor de eigenaars van appartementen. Dat is een echt gemis. Voor financiering, leningen en premies hebben zij steun op maat nodig. We zijn daarom tevreden dat de minister van Energie en Wonen die ondersteuning van mede-eigenaars zal verbeteren met aangepaste begeleiding", zegt Caroline Deiteren.
Tienpuntenplan voor meer en snellere renovaties van appartementen
Embuild Vlaanderen en de energiehuizen van Oostende, Mechelen en Antwerpen hebben de krachten gebundeld om de energierenovatie van verouderde flatgebouwen in mede-eigendom in een stroomversnelling te brengen. Zij hebben de voornaamste knelpunten in kaart gebracht en concrete aanbevelingen en oplossingen in een tienpuntenplan gegoten voor Vlaams minister Depraetere.- De huidige energieprestatieregelgeving is bedoeld voor woningen en schiet te kort voor appartementsgebouwen. Voorzie ook de gemene delen van een effectief energieprestatielabel.
- De minimale dakisolatienorm moet aangepast worden aan de minimumvereisten opdat oudere flatgebouwen verplicht worden tot dakisolatie.
- Ontwikkel online tools opdat de energiehuizen beter de VME's kunnen ondersteunen: een premiesimulator, een financieringstool en een aanvraagformulier voor MijnVerbouwlening voor VME's.
- Klik voor mede-eigenaars van appartementen de premies vast op het moment dat de offerte voor de werken ondertekend wordt, opdat zij duidelijkheid hebben over het financieel engagement dat ze allemaal aangaan.
- Het huidige premiestelsel en de voorziene tools zijn vooral bestemd voor de renovatierealiteit van woningen. Daar knelt het schoentje. Ontwikkel premies en bijhorende instrumenten zoals een premiesimulator op maat van appartementsgebouwen in mede-eigendom.
- Breid de subsidie voor de opmaak van renovatiemasterplannen uit naar middelgrote gebouwen (tussen 7 en 15 flats). Vandaag is die er enkel voor de grotere flatgebouwen van minstens 15 jaar oud.
- Verlaag niet – zoals gepland – de Mijn Verbouwlening voor VME's en maak er een renteloze lening van. Want vandaag zijn VME's al genoodzaakt om een mix aan financieringsbronnen aan te spreken (banklening voor de VME, reservefonds, een persoonlijke Mijn Verbouwlening, eigen spaargelden van mede-eigenaars enz.) wat ook de opvolging bemoeilijkt.
- Zet in op alternatieve financiering via energieprestatiegaranaties met derde partijfinanciering (ESCO's of energy service companies) om alternatieve private middelen aan te spreken.
- In 2025 start Mijn Verbouwbegeleiding. Verbind de prestatiesubsidie voor een energiehuis aan de opmaak van het renovatiemasterplan.
- Verzamel meer data over de diversiteit aan appartementsgebouwen om beleid beter af te stemmen op de realiteit van de grote verscheidenheid aan VME's.
"Het Vlaamse beleid van de Mijn VerbouwLening en Mijn VerbouwPremie dat gebouwd is met een woning voor ogen, matcht onvoldoende met de realiteit van het zeer diverse appartementsbestand in Vlaanderen. VME's kunnen voor werken die specifiek zijn voor appartementsrenovatie geen Mijn VerbouwLening of Mijn VerbouwPremie aanvragen. Een aanpassing van de lijst van toegestane werken én een verhoging van de ontleenbare bedragen via de Mijn VerbouwLening voor VME's zou de Vlaamse ondersteuning voor appartementsrenovatie veel effectiever maken", aldus Annick Vanhove, energieconsulente van de stad Mechelen.
