Nieuwbouw

7 Belangrijke berekeningen bij de bouw

7 Belangrijke berekeningen bij de bouw
Het bouwen van een woning of gebouw is meer dan alleen wat stenen op elkaar stapelen. Het begint allemaal al lang voor het daadwerkelijke bouwen; met het ontwerpen van een constructie die niet alleen functioneel is, maar ook bouwkundig verantwoord en aantrekkelijk. Daarbij komen er heel wat berekeningen kijken en niet alleen -zoals je misschien verwacht- bij de beginfase. Er zijn ook een aantal berekeningen van belang tijdens de constructie en bij de eindfase. Deze zijn essentieel om te zorgen dat het gebouw voldoet aan de geldende normen, eisen en regelgeving op het gebied van comfort, veiligheid en duurzaamheid. In dit artikel laten we je kennis maken met 7 belangrijke berekeningen die uitgevoerd worden bij bouwprojecten.

1. Nagalmtijdberekening

Je kent vast wel van die ruimtes in gebouwen waar de akoestiek niet goed is. Als je daar bent klinkt het er hol en onprettig; je wordt er moe van. Dat betekent dat de nagalmtijd te lang is. Dat is de tijd die het duurt voordat een geluid in een ruimte is weggeëbd, nadat de geluidsbron is gestopt. Hoe korter die tijd is, hoe comfortabeler het is. De gewenste nagalmtijd is afhankelijk van de functie van de ruimte. Voor een goede spraakverstaanbaarheid is bijvoorbeeld een kortere nagalmtijd gewenst dan voor muziek. Met een nagalmtijd berekening kan de benodigde hoeveelheid absorberende materialen worden bepaald om de gewenste nagalmtijd te realiseren.

2. Oppervlakteberekening

Bij ongeveer elke fase en elk aspect van nieuwbouw is een nauwkeurige oppervlakteberekening onmisbaar. Deze berekening heb je nodig bij het bepalen van de hoeveelheid benodigde materialen, arbeid en geld en bij het bepalen van de grootte en het vermogen van de installaties, zoals cv en ventilatie. Zelfs later, tijdens het ontwerpen van het interieur, is het essentieel om deze cijfers te hebben. De precieze afmetingen worden vastgelegd in de bouwtekeningen en op basis daarvan worden de oppervlaktes van vloeren, wanden, gevels en daken berekend. Hiervoor wordt overigens steeds vaker gebruik gemaakt van BIM-software.

3. Daglichtberekening

Of het nu om een woonhuis of bedrijfspand gaat, het kan niet zonder daglicht. Als je de hele dag in een soort lichtdichte bunker zou zitten, word je depressief en ziek. Voldoende daglicht is dus van essentieel belang voor het comfort en de gezondheid van de gebruikers van een gebouw. Een daglichtberekening wordt veelal in een vroege fase gedaan. Zo kan kun je vaststellen of er voldoende lichtinval is/zal zijn. Factoren die bij de berekening worden meegenomen:

  • Afmetingen en positie van de ramen
  • Belemmering van lichtinval door obstakels zoals naburige gebouwen en hoge bomen
  • Reflectie van licht door oppervlakken.

De uitkomsten van deze berekening kunnen rede zij om aanpassingen te doen aan het ontwerp. Denk bijvoorbeeld aan het vergroten of toevoegen van ramen of het plaatsen van lichtkoepels op het dak.

4. Ventilatieberekening

Een essentieel aspect voor het welzijn van bewoners of gebruikers van een pand is de ventilatie. Met goede ventilatie creëer je schone lucht en een gezond binnenklimaat. Maar hoe bepaal je nu wat goede ventilatie is? Door bepaalde berekeningen uit te voeren, kan worden bepaald welke ventilatie het beste is en hoe groot deze moet zijn. Daarbij wordt de volgende cijfers meegenomen:

  • De afmetingen van de ruimte
  • Hoeveel personen zullen er doorgaans aanwezig zijn
  • Het soort activiteiten dat er zal plaatsvinden
  • De aanwezige apparatuur

De uitkomst van de ventilatieberekening is bepalend voor het ontwerp en de afmetingen van het ventilatiesysteem.

5. BENG

In het BENG-besluit (2021) staat dat nieuwbouw in Nederland BENG (bijna energie neutrale gebouwen) moet zijn. Dit houdt in; zeer energiezuinig en grotendeels zelfvoorzienend voor wat betreft energie. Vertaald in cijfers wordt dat vastgesteld in de BENG-berekening. Daarbij worden factoren als de energiebehoefte, het primair fossiel energiegebruik en het aandeel hernieuwbare energie meegenomen. Daarbij zijn uiteraard minimum eisen gesteld en om daaraan te voldoen zij een goede isolatie, energiezuinige installaties en opwekking van duurzame energie noodzakelijk.

6. Stikstofberekening

In de uitspraak van de Raad van State (2019) over het Programma Aanpak Stikstof (PAS) is een stikstofberekening verplicht voor bouwprojecten. Daarmee wordt berekend hoeveel stikstof er wordt uitgestoten, zowel tijdens de bouw als het gebruik van het gebouw. Als de uitstoot te hoog is kan dit gevolgen hebben voor de vergunningverlening. De berekening moet worden uitgevoerd met een speciaal rekeninstrument, zoals AERIUS Calculator.

7. Warmteverlies- en koellastberekening

Een goed verwarmings- en eventueel koelsysteem zorgt elk seizoen voor een comfortabele temperatuur. Om een dergelijke installatie goed te ontwerpen, moet de capaciteit ervan passen bij het pand. Door een warmteverlies- en koellastberekening te maken, kan de benodigde capaciteit van de installatie worden bepaald en kan er een energieprestatieberekening worden gemaakt. De factoren die bij de berekening worden meegenomen zijn:

  • De isolatiewaarde van de gebouwschil.
  • De hoeveelheid glas
  • De interne warmtelast door personen en apparatuur
  • De gewenste binnentemperatuur.

Met zorgvuldige berekeningen zorg je ervoor dat een gebouw energie-efficiënt is, optimaal presteert en voldoet aan de eisen. Kortom, de basis voor een geslaagd bouwproject.