7 op de 10 werven vallen stil door coronacrisis

Bijna een derde van de architectenkantoren draait momenteel noodgedwongen al op een lager pitje als gevolg van de coronacrisis. Zij doen een beroep op tijdelijke werkloosheid of vragen overbruggingsrecht aan. Nog eens 20 tot 30% verwacht binnenkort eenzelfde maatregel te moeten nemen. De verschillende overheden hebben een hele resem maatregelen genomen om bedrijven in deze harde tijden te ondersteunen, en NAV juicht die maatregelen ook toe. Maar er is meer nodig. We vragen aan de Vlaamse regering om het toepassingsgebied van de hinderpremie uit te breiden zodat ook architectenbedrijven van de broodnodige steun gebruik kunnen maken. Bovendien zal de overheid inspanningen moeten leveren om de economie na de gezondheidscrisis weer uit het slop te trekken. NAV vraagt daarom dat geplande overheidsinvesteringen in bouwprojecten versneld worden doorgevoerd. Daarnaast zou een tijdelijk verlaagd btw-tarief, zowel bij de bouw als bij de verkoop van nieuwbouwprojecten, én van erelonen een belangrijke stimulans kunnen betekenen, zowel voor de sector als voor de economie in zijn geheel.

De enquête, waar meer dan 700 architecten aan hebben deelgenomen, werd afgenomen zo'n 10 dagen na de quasi lockdown op het Belgische grondgebied. Wat blijkt? De overheid geeft er de voorkeur aan om de economische bedrijvigheid op de werven zoveel als mogelijk te laten doorlopen, maar makkelijk is dat in de praktijk niet. 1 op de 4 werven vertraagt wel maar loopt door, maar bijna 7 op de 10 valt helemaal stil. De voornaamste redenen zijn dat de aannemer de werf stillegt (70%) en/of dat er onvoldoende bouwmaterialen beschikbaar zijn (66%). 62% van de nieuwe werven gaat niet meer van start.

Vergunningen en overheidsopdrachten

Wat de termijnen van vergunningen en overheidsopdrachten betreft is het nog te vroeg om de volledige impact in de schatten. Zo werd deze week aangekondigd dat de vergunningstermijnen aan de hand van een nooddecreet met een maand worden verlengd. Enkele dagen na de afkondiging hiervan wordt er al veel vertraging gemeld, maar voor een derde tot de helft van de architecten is de impact hiervan nog niet duidelijk. Voor lopende oproepen voor nieuwe overheidsopdrachten worden in één vierde van de gevallen de uitvoeringstermijnen verlengd, maar voor de helft van de overheidsopdrachten is de impact nog niet duidelijk.

Tijdelijke werkloosheid en overbruggingsrecht

Aan de enquête namen 736 architecten deel. Iets meer dan de helft van de deelnemers krijgt hulp van medewerkers, de kleinere helft werkt alleen. Hoogstens 20 % doet een beroep op architecten in loondienst, de rest beroept zich op zelfstandig medewerkers.

M.b.t. social distancing maatregelen doet bijna 9 op de 10 doet aan telewerk of combineert dit met werken op kantoor, 40% werkt verder met gesloten deuren en een goede 10% heeft de activiteiten helemaal stilgelegd. 27% heeft tijdelijke werkloosheid aangevraagd voor een aantal bedienden en nog eens 21% ziet zichzelf binnenkort eenzelfde maatregel nemen. Zo'n 35% van de kantoren met bediendes blijft vooralsnog in een voltallige bezetting aan de slag.

Bij 27% van de kantoren met zelfstandige medewerkers zijn een aantal medewerkers al op non actief gezet, bij 3 op de 10 verwacht men dat dit binnenkort aan de orde zal zijn. Ongeveer 1 op de 4 maakt gebruik van het overbruggingsrecht voor zelfstandigen, bedrijsleiders en bestuurders, maar bijna de helft van de respondenten geeft aan geen kennis te hebben van de manier waarop ze dit kunnen aanvragen.

Meer ondersteuning is nodig

De verschillende overheden hebben een hele resem maatregelen genomen om bedrijven in deze harde tijden te ondersteunen, en NAV juicht die maatregelen ook toe. Maar er is meer nodig. Heel wat architectenbureaus moeten hun activiteiten ernstig terugschroeven of zelfs helemaal de deuren sluiten als rechtstreeks gevolg van de coronacrisis. We vragen dan ook aan de Vlaamse regering om het toepassingsgebied van de hinderpremie uit te breiden zodat ook deze bedrijven van de broodnodige steun gebruik kunnen maken. Bovendien zal de overheid inspanningen moeten leveren om de economie na de gezondheidscrisis weer uit het slop te trekken. NAV vraagt daarom dat geplande overheidsinvesteringen in bouwprojecten versneld worden doorgevoerd. Daarnaast zou een tijdelijke verlaging van de btw op bouwprojecten én erelonen een belangrijke stimulans kunnen betekenen, zowel voor de sector als voor de economie in zijn geheel.