De eerste helft van 2023 blijkt allesbehalve evident te zijn voor de bouw. Het aantal starters nam met 2% af tegenover het eerste semester van 2022, terwijl ook het aantal stopzettingen (+16%) en het aantal faillissementen (+7%) verder toenamen. En dat bovendien na een allesbehalve rooskleurig 2022, toen de bouw geconfronteerd werd met hoge bouwmaterialenprijzen, de gevolgen van de oorlog in Oekraïne, de torenhoge inflatie en de energiecrisis.
| Netto-aangroei bouw-bedrijven in België | Evolutie | Aantal starters in de bouw in België | Evolutie | Aantal stop-zettingen in de bouw in België | Evolutie | Aantal faillisse-menten in de bouw in België* | Evolutie | |
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| 2019 | 2641 | 7445 | 4804 | 1133 | ||||
| 2020 | 2830 | +7,2% | 7024 | -5,7% | 4194 | -13% | 798 | -30% |
| 2021 | 4334 | +53% | 9531 | +36% | 5197 | +24% | 689 | -14% |
| 2022 | 1974 | -54,5% | 8133 | -15% | 6159 | +18% | 1086 | +58% |
| 2023 | 819 | -59% | 7995 | -2% | 7176 | +16% | 1166 | +7% |
*Het aantal faillissementen maakt onderdeel uit van het aantal stopzettingen
Uit de cijfers van Trends Business Information blijkt verder dat het aantal faillissementen tijdens de eerste zes maanden van 2023 vooral in Vlaanderen plaatsvond (64%). Dat is des te opmerkelijk omdat dat aandeel in 2018 slechts 44% betrof. De afschaffing van de vestigingswet op 1 januari 2019 in Vlaanderen maakte het veel gemakkelijker om te starten als bouwondernemer. Dat blijkt ook uit de cijfers: 74% van alle starters tijdens het eerste semester van dit jaar kwam uit Vlaanderen. De keerzijde hiervan is echter dat het risico op faillissement ook aanzienlijk gestegen is, omdat Vlaamse bouwbedrijven nu hun basiskennis bedrijfsbeheer en hun beroepsbekwaamheid niet meer moeten bewijzen. In Brussel en Wallonië is deze wet nog steeds van kracht en daar daalt het aantal faillissementen zelfs of blijft hun aantal stabiel. Embuild pleit ervoor om deze regelgeving ook opnieuw in Vlaanderen in te voeren.
Tijdens de eerste zes maanden van 2023 startte 19% van de bouwbedrijven in ons land in de algemene residentiële bouw, daarmee koploper voor de elektrotechnische installatiewerken (16%), schrijnwerk (9%), gespecialiseerde bouwwerkzaamheden (6%) en dakwerkzaamheden (5%). Het aantal stopzettingen scheerde tijdens diezelfde periode hoge toppen in grotendeels dezelfde sectoren: de algemene residentiële bouw (16%), de elektrotechnische installatiewerken (12%), schrijnwerk (10%), gespecialiseerde bouwwerkzaamheden (10%) en afwerkingswerkzaamheden (5%). Ook qua faillissementen was de top 5 van subsectoren in de bouw tijdens de eerste helft van dit jaar haast identiek: algemene residentiële bouw (23%), gespecialiseerde bouwwerkzaamheden (11%), schrijnwerk (7,5%), elektrotechnische installatiewerken (7%), dakwerken (5%) en afwerkingswerkzaamheden (5%).
Niko Demeester, gedelegeerd bestuurder van Embuild: “Het is vooral problematisch dat de netto aangroei van bouwbedrijven nu al twee jaar in vrije val is. Tijdens de eerste zes maanden van dit jaar kwamen er slechts 819 bouwondernemingen bij, dat zijn er een goede 1000 minder dan tijdens het eerste semester van 2022 en maar liefst zo’n 3500 minder dan tijdens de eerste zes maanden van 2021. Het toont duidelijk aan dat de bouw het moeilijk heeft en dan vooral de woningbouw. Uit eerder onderzoek van Embuild bleek al dat 8 op de 10 aannemers en installateurs actief in woningbouw merkten dat klanten hun bouw- of renovatieambities terugschroefden en dat 7 op de 10 ondernemingen uit deze bouwsectoren zagen dat klanten hun project zelfs uitstelden.”
Onze woningen, gebouwen en infrastructuur zijn sterk verouderd: we hebben dus nood aan grondige renovaties en nieuwe duurzame woningen, gebouwen en infrastructuur. Tegen 2050 moeten we immers in een koolstofneutraal België leven. Dat kan alleen maar mits de nodige ondersteuning vanwege de overheden. “Daarom moet sloop-heropbouw zeker fiscaal aangemoedigd blijven”, zegt Niko Demeester. “Een permanent karakter voor de verlaagde btw (6%) op afbraak-heropbouw is een absolute must en duidelijkheid hierover is dringend nodig.” Zonder ingrijpen van de federale regering loopt deze maatregel immers eind dit jaar af.
