Architectuur

Architecten eisen structurele aanpak van misbruik beroepsprocedures

Architecten eisen structurele aanpak van misbruik beroepsprocedures
De recente Pano-reportage "De kracht van de klacht" maakte pijnlijk duidelijk hoe individuele klachten jarenlang bouwprojecten in Vlaanderen kunnen stilleggen. Volgens Netwerk Architecten Vlaanderen (NAV) werkt het versnipperde vergunningensysteem misbruik van beroepsprocedures in de hand en zet het betaalbaar wonen onder zware druk.

NAV-bestuurslid en architect Jozef Hessel wijst op een drastische toename van bezwaren: waar vroeger 10 à 20% van de projecten werd betwist, loopt dat cijfer vandaag op tot 60 à 70%. "Iedereen die ooit een vergunning aanvroeg, weet hoe ontmoedigend complex het systeem is geworden," stelt hij.

Een systeem dat protest uitlokt

De reportage toont een duidelijke trend: het aantal bezwaren en beroepen tegen bouwprojecten is de laatste jaren exponentieel toegenomen. Architect en NAV-bestuurslid Jozef Hessel, die in de uitzending aan het woord kwam, spreekt over een stijging van het aantal beroepen van 10 à 20% naar 60 à 70% in amper vijf jaar tijd.

"De kracht van de klacht wordt schromelijk onderschat. Als één individu een project acht jaar kan blokkeren, dan krijg je een heel groot probleem met betaalbaar wonen. Terwijl de bouwkost sinds 2018 al met 35% is gestegen, blijft kostbare tijd verloren gaan doordat gronden onbebouwd blijven. Dat jaagt de prijzen alleen maar verder de hoogte in."


NAV benadrukt dat het huidige juridische kluwen zulke protesten en vertragingen niet enkel mogelijk maakt, maar soms zelfs uitlokt. Regelgeving is zodanig versnipperd en ondoorzichtig dat wie wil dwarsbomen, altijd wel een argument of hiaat vindt. Echte hervorming moet dus veel breder gaan dan enkel het beroepssysteem: het volledige systeem moet eenvoudiger, transparanter en consequenter worden.

Kernmaatregelen

NAV pleit voor een grondige vereenvoudiging van de regelgeving, met duidelijke, eenduidige kaders op Vlaams niveau. Enkel zo kunnen we rechtsonzekerheid verminderen, interpretatieruimte beperken en klachten reduceren tot hun essentie: inspraak voor wie echt betrokken is.

  • Schrap lokale regels die strijdig zijn met Vlaamse beleidskaders.
  • Beperk beroepsprocedures tot derden met een rechtstreeks en aantoonbaar belang die reeds bezwaar indienden tijdens het openbaar onderzoek.
  • Maak procedures transparanter en overzichtelijker, zodat lacunes of tegenstrijdigheden minder kans maken.

Nav vraagt structurele betrokkenheid in expertencommissie

NAV maakt momenteel deel uit van de klankbordgroep die de Vlaamse regering adviseert over de hervorming van de omgevingsvergunning, een traject onder leiding van minister Jo Brouns. Maar de organisatie pleit voor een stevigere rol. "Architecten zijn de enigen die een omgevingsvergunning kunnen indienen. We kennen het systeem van binnenuit en zien waar het fundamenteel misloopt," besluit Jozef Hessel. "We willen dus meer zijn dan een klankbord. Laat ons als experten mee aan tafel schuiven, zodat we vanuit de praktijk mee richting kunnen geven aan échte hervormingen."