Beton als bindteken tussen verleden en heden

Een industrieel gebouw of een boerderij omvormen tot een privéwoning? Dat is goed op weg een klassieker te worden in de uitdagingen voor architectenbureaus. Zo begint straks ook een tweede leven voor een pand in natuursteen in de streek van Luik. De architecten Martiat en Durnez realiseren hiertoe een elegante ingreep.

Het project betreft een oude steenhouwerswoning uit het begin van de 19e eeuw. De bouwheer wil ze verbouwen om er comfortabel zijn intrek te nemen met zijn gezin. De oorspronkelijke constructie is in erg erbarmelijke staat: alleen het metselwerk in breuksteen staat nog overeind. Deze elementen vormen dus ook de bakens voor de architecturale keuzes. “We opteren voor forse, eigentijdse ingrepen, maar ook voor eenvoud met het oog op de opwaardering van de bestaande volumes,vooral het zeer mooie metselwerk in natuursteen”, vertellen de architecten. “De moeilijkheid lag in feite volledig in het zoeken naar continuïteit tussen het landelijke aspect, het verleden van deze plek en het aanpassen van de ruimtes aan de toekomstige bewoners.”

Beton als evidentie

Beton is de rode draad in dit project. Het vormt de vloerplaat voor de hele gelijkvloerse verdieping. Ook het terras, aangelegd in het verlengde van de binnenvloer, is in beton gegoten, net zoals het grote werkblad in de keuken. “Beton drukt volgens ons een uitgesproken eigentijds karakter uit, zonder te ontaarden in stijl- of mode-effecten. De bouwheer wilde een krachtige maar ook kernachtige ingreep.

Met de fysieke aanwezigheid van beton konden we een gepast wederwoord geven op het metselwerk in breuksteen”, benadrukt François-Xavier Martiat. “Beton schenkt de architecturale ingrepen bovendien een zekere uniformiteit. Daarmee krijg je een ondubbelzinnige lezing van wat oud en wat nieuw is”, voegt Sibrine Durnez toe.

Multifunctionele vloerplaten

Voor de architecten leek de uitvoering van de vloerplaten in beton vanaf de conceptie de evidentie zélf, niet alleen voor het esthetische resultaat. Met deze keuze werd het immers mogelijk het stenen metselwerk opnieuw te verankeren in de vloerplaat, en dus de structurele stabiliteit van het geheel te versterken. Het continue karakter hiervan levert bovendien een visuele vereenvoudiging van de ruimtes op, naast een indruk van ‘grandeur’. Ook wat thermisch comfort aangaat, speelt beton een niet te verwaarlozen rol. Beton biedt namelijk de optimale voorwaarden om te profiteren van de weldaden van vloerverwarming en om hinderlijke radiatoren overbodig te maken.


Alle afbeeldingen: © architecten Martiat en Durnez - foto’s Brandajs

Gebreken en perfectie

Ook het werkblad van de keuken werd ter plaatse gegoten. “Beton is een ruwe materie: uitgerekend die kleine onregelmatigheden vormen zijn adelbrieven”, verduidelijken de architecten. Dat is echter geen excuus om te improviseren bij de uitvoering van elementen in zichtbaar beton. “Bij het toepassen van beton zijn voorzorgsmaatregelen essentieel om de duurzaamheid te garanderen”, waarschuwt François-Xavier Martiat. Beton eist zorgzaamheid, zo luidt het eerste advies van de architecten, alleen al om een te snelle uitdroging te vermijden tijdens het verharden en dus tot een niet-poreus en duurzaam beton te komen. “Wat de vloerplaten betreft, adviseren we ook een zaagplan te respecteren om lelijke, ongecontroleerde barsten te vermijden. Bij vloerplaten met grote afmetingen is dat onmisbaar.”