De bouw doet het - met uitzondering van de wegenbouw - niet slecht. Dit weerspiegelt zich duidelijk in het werkvolume van de Vlaamse bouwbedrijven. 91% is nu en voor de nabije toekomst zeker dat ze genoeg werk hebben. 19% van de aannemers zegt nu zelfs té veel werk te hebben (voor de bestaande structuur en bedrijfsgrootte). De prijsaanvragen stromen binnen en het is niet mogelijk om overal op in te gaan. Voor de toekomst verwachten ze dit activiteitspeil minstens te behouden (95%). De grote meerderheid heeft een goed gevuld orderboekje. Bij 32% is dit nu duidelijk dikker dan enkele maanden geleden. Een op vier voorziet een verdere toename.
Deze evoluties blijken ook uit het aantal afgeleverde bouwvergunningen. De stijging van het aantal bouwvergunningen voor nieuwe woningen is spectaculair. Het is vooral de appartementsbouw die in de lift zit. Er werden in België vorig jaar in vergelijking met 2003 19% meer flats gebouwd. De bouw van eengezinswoningen nam met 15% toe.
Enige uitzondering op deze positieve trend vormt de sector van de wegenbouwers. Er is de laatste jaren flink bespaard op openbare werken en het ziet er niet naar uit dat er verbetering op komst is. Op investeringsvlak laten vooral de gemeenten het afweten. In de periode na de verkiezingen vallen de gemeentelijke investeringen traditioneel terug. Maar deze keer (periode vanaf oktober 2000) is dit fenomeen sterker en vooral structureel door de budgettaire problemen van de gemeenten. Vooral de lagere inkomsten uit de vrijgemaakte energiemarkt zetten de Vlaamse gemeenten ertoe aan de buikruim al een tijd strak aan te halen. Er zijn grote gaten in de Vlaamse gemeentebegrotingen geslagen waardoor ze hun openbare werken (investeringen in gebouwen en infrastructuur) uitstellen. Nochtans is op dit vlak dringend een inhaalbeweging nodig. Dat uitstel is maar een oplossing op korte termijn. Als je een weg of riolering niet onderhoudt, zal je die ook sneller moeten vervangen omdat herstellen niet meer mogelijk is. In de aanloop naar gemeenteraadsverkiezingen zouden - zo wil de traditie - de investeringsinspanningen moeten toenemen. Het najaar van 2006 nadert met rasse schreden en er zijn nog geen tekenen dat de gemeenten meer gaan investeren.
De winstgevendheid van de Vlaamse bouwbedrijven volgt de activiteitstoename niet helemaal. 23% spreekt van een verbetering ten opzichte van het vorige kwartaal. Bij 8% is de winst gedaald. De meerderheid van de bedrijven verwacht ook in de toekomst geen echte verbetering op dit vlak.
Dit heeft verschillende oorzaken. De concurrentie is scherp (28% zegt dat deze toeneemt), brandstoffen en de meeste bouwmaterialen zijn duurder geworden en de arbeidskost stijgt. Hierdoor liggen de prijzen te laag. Een op vijf bouwbedrijven spreekt zelfs van een achteruitgang op dit vlak. Op korte termijn verwachten ze daar geen verandering in. Wie toch zijn prijzen aanpast aan de hogere loon- en materiaalkosten, grijpt onverbiddellijk naast de opdracht. Bovendien heeft zowat elke aannemer last van slechte betalers. Iedereen heeft een of meerdere klanten die hun factuur niet, slechts gedeeltelijk of te laat betalen. Dit is een constant probleem voor de sector dat eerder vergroot dan afneemt (volgens 23% van de ondervraagde aannemers). Het gevolg is dat het rendement van de bouwbedrijven onder druk staat.
De werkgelegenheid in de bouwsector evolueert in positieve zin. 18% van de aannemers heeft de voorbije maanden een of meerdere werknemers aangeworven, terwijl 19% dit in de komende weken nog wil doen. Niemand is van plan om zijn personeelsbestand af te slanken. Vakbekwame arbeiders zijn immers zeer moeilijk te vinden. 69% van de bouwbedrijven met personeel ondervindt problemen bij zijn zoektocht naar geschikte medewerkers. Volgens 18% van de aannemers is dit probleem de laatste tijd nog groter geworden.
Er is een gebrek aan goede metsers, bekisters, ploegbazen, installateurs, schrijnwerkers, schilders, ... Het vakmanschap dreigt te verdwijnen. Het aantal jonge mensen dat jaarlijks uit het bouwonderwijs afstudeert, is ruim onvoldoende om de mensen die op pensioen gaan of de sector verlaten, te vervangen. De Vlaamse bouwsector moet jaarlijks voorzien in de vervanging van ongeveer 15.000 bouwvakkers en het bouwonderwijs levert hiervan nog geen 25% aan.
Het gevolg hiervan is dat de aannemers die tijdelijk minder werk hebben, er niet aan denken om hun personeelsbestand af te slanken. Wanneer het werkvolume weer toeneemt, vrezen ze terecht nog moeilijk goede, vakbekwame arbeiders te vinden. De vele inspanningen van de bouwsector voor vorming en bijscholing én voor de promotie van de bouwberoepen zijn dus volledig gerechtvaardigd, want noodzakelijk.
