Bouwsector al 12 kwartalen op rij in rode cijfers

De bouwsector kampt al twaalf opeenvolgende kwartalen met rode cijfers, en de recente bouwbarometer bevestigt de aanhoudende problemen. In het derde kwartaal van dit jaar zakt de barometer naar 97 punten, een daling van een halve punt ten opzichte van het vorige kwartaal, waarmee de grens van 100 opnieuw niet wordt gehaald. "De malaise in de bouw blijft aanhouden," stelt Bouwunie-topman Jean-Pierre Waeytens. "Het werkvolume en de rentabiliteit blijven dalen, en zo'n derde van de Vlaamse bouw-KMO's verwacht zelfs dat de winstgevendheid verder zal afnemen. Bij eenzelfde aantal bedrijven is het werkvolume gedaald in vergelijking met het vorige kwartaal."

Bouwunie bouwbarometer

Recordaantal faillissementen in de bouwsector

Het stijgende aantal faillissementen benadrukt de moeilijke situatie in de bouw. In de eerste negen maanden van dit jaar gingen 1.945 bouwbedrijven failliet, een toename van 22,1% ten opzichte van dezelfde periode vorig jaar, toen het aantal faillissementen al een recordaantal bereikte met 1.593 bedrijven. Vooral september kende een piek met 306 faillissementen, het hoogste ooit gemeten in deze maand. De nieuwbouwsector wordt hierbij het hardst geraakt.

Afnemende bouwvergunningen versterken crisis in nieuwbouw

De terugval in nieuwbouwvergunningen weerspiegelt de uitdagende situatie in de sector. "In de eerste helft van 2024 is het aantal verleende bouwvergunningen opnieuw afgenomen ten opzichte van het al zwakke 2023," aldus Waeytens. "Hierdoor ligt het aantal vergunningen in Vlaanderen nu meer dan een vijfde onder het gemiddelde van de afgelopen vijf jaar." Bouwunie pleit voor steunmaatregelen, waaronder een verlaagd btw-tarief voor sloop en heropbouw met verkoop, en breder toepasbare btw-verlagingen voor nieuwbouw.

Beperkte stabiliteit in renovatiesector

Hoewel de renovatiesector iets beter standhoudt, is ook hier geen sprake van groei. Bouwunie verwacht verbetering door versoepeling van de renovatieplicht en roept daarnaast op tot optimalisatie van bestaande verplichtingen.

De structurele problemen in de bouwsector blijven nijpend. Met twaalf kwartalen rode cijfers en oplopende faillissementen dringt Bouwunie aan op maatregelen die de sector weer op een gezonder pad kunnen brengen.

Bouwunie stelt voor om consumenten een langere termijn te geven om te renoveren naar een hoger label dan D. Namelijk 10 tot 15 jaar in plaats van de 6 jaar zoals de Vlaamse regering nu voorstelt. Die termijn moet wel gekoppeld zijn aan een master renovatieplan. Om zo lock-ins, dat zijn halfslachtige renovaties die enkel dienen om een label te halen, te vermijden en het voor mensen haalbaar en betaalbaar te houden.

Werkvolume daalt

19% van de bedrijven geeft aan meer werk te hebben, terwijl 32% minder werk heeft. Dit is een verslechtering ten opzichte van het tweede kwartaal. 43% van de bedrijven heeft werk voor minder dan drie maanden, geen onbelangrijke stijging ten opzichte van het vorige kwartaal (35%). 39% van de bedrijven heeft werk voor drie tot zes maanden, wat lager is dan in het tweede kwartaal (43%). Voor 19% van de bedrijven is het orderboek gevuld voor langer dan zes maanden. Een serieuze daling (-10%) in vergelijking met het vorige kwartaal. "Hoewel de vooruitzichten in de twee eerste kwartalen voor de orderboekjes positief leken te zijn, stellen we toch een achteruitgang vast in het derde kwartaal. Een belangrijk signaal aan de Vlaamse regering en toekomstige federale regering om niet te talmen met maatregelen die de sector een boost moeten geven", concludeert Waeytens.

Winstgevendheid blijft zorgwekkend

22% van de bedrijven verwacht een verbetering van de rentabiliteit in de komende weken, een stijging ten opzichte van het tweede kwartaal (16%). 48% voorziet geen verandering, terwijl 30% een daling van de rentabiliteit verwacht, vergelijkbaar met de vorige metingen. Voor de helft van de bedrijven (52%) blijven de prijzen winstgevend, terwijl 43% op break-evenniveau opereert en 6% van de bedrijven verlies draait. Dit laatste is een lichte toename ten opzichte van het tweede kwartaal (4%). "Op lange termijn zijn dit verontrustende cijfers. Ze verklaren mede de hoge faillissementscijfers", aldus Waeytens.

Personeel: vooral status quo

De tewerkstelling blijft overwegend stabiel, hoewel 16% van de bedrijven verwacht mensen aan te werven (tegenover 13% in het vorige kwartaal). Aan de andere kant verwacht 15% met minder personeel te werken. "Dat wijst toch op een zeker vertrouwen in het werkvolume. Anders zouden meer bedrijven overgaan tot ontslag", besluit Waeytens.