Bouwsector ongerust over structureel gebrek aan personeel

De Vereniging der Belgische Aannemers van Grote Bouwwerken (VBA) publiceert haar jaarlijkse Barometer: Gezondheidstoestand van de Belgische ondernemingen van grote bouwwerken en vertrouwen van de bedrijfsleiders. De ondernemingen doen het goed, maar de Barometer wijst op een sterk dalend vertrouwen bij de bedrijfsleiders, te wijten aan het gebrek aan geschoolde medewerkers en aan beleidsvisie.

8 bedrijfsleiders op 10 zeggen dat hun onderneming in goede gezondheid verkeert

84% van de Belgische bedrijfsleiders in de sector van de grote bouwwerken bestempelen de gezondheidstoestand van hun onderneming als ‘goed tot zeer goed’. Deze recordscore is het gevolg van het opstarten van vele langverwachte werven. Vorig jaar beschouwden 19% van de ondernemingen hun toestand als zorgwekkend, in 2019 geldt dat nog slechts voor 12% onder hen.

Het vertrouwen neemt een steile duik bij 90% van de bedrijfsleiders

Tegelijk wijst de VBA Barometer op een duidelijke daling van het vertrouwen in de toekomst bij de bedrijfsleiders van ondernemingen in de sector van de grote bouwwerken. 90% geeft aan matig gerust tot ongerust te zijn over de toekomst.



Als voornaamste bekommernissen noemen de ondernemingen:

1. Het structurele tekort aan geschoolde medewerkers, geraamd op 1.500 vacatures

In 2018 wierven de ondernemingen 1.281 bijkomende medewerkers aan. Daardoor komt het totale aantal rechtstreekse arbeidsplaatsen in de sector van de grote bouwwerken op 18.403 mensen, ofwel een toename van het aantal jobs met 7,4%, bij een ongewijzigde situatie. De stijging doet zich zowel voor bij de arbeiders (+ 6,1%) als bij de bedienden (+ 8,3%).

Toch blijft het tekort aan geschoolde medewerkers een bron van zorgen, die elk jaar groter wordt. In 2019 geldt dat voor 59% van de bedrijfsleiders.

91% van de ondernemingen zegt te willen aanwerven in 2019 (vergelijkbaar met de cijfers van 2018), maar bijna de helft denkt dat ze de gewenste profielen niet zullen vinden. Het tekort doet zich voor bij de arbeiders, bij wie men een gebrek aan scholing en technische opleiding vaststelt, maar ook bij de bedienden. Men schat het aantal potentiële vacatures op 1.500 voor 2019.

2. Het gebrek aan beleidsvisie inzake ruimtelijke ordening

Naast de problemen om geschoolde medewerkers aan te werven, benadrukken de aannemers van grote bouwwerken het gebrek aan beleidsvisie rond de ruimtelijke ordening. “Wanneer we een jonge afgestudeerde aanwerven, duurt het ongeveer 10 jaar voor die zelfstandig kan werken. We hebben evenwel geen enkel zicht op het werkvolume dat ons wacht na het afronden van een werf. De werven worden ad hoc opgestart,” vertelt Frédéric Loriaux, Voorzitter van VBA en Algemeen Directeur van CIT Blaton.

In 2018 hervatten de publieke investeringen en liepen ze op tot 2,4% van het BBP, maar dit blijft lager dan de andere Europese landen en volstaat niet om het gebrek aan investeringen van de voorbije decennia te compenseren. “Ons vak is het bouwen en onderhouden van de infrastructuur van morgen en dat kan gaan over mobiliteit, onderwijs en gezondheidszorg. Zonder duidelijke visie vanwege de beleidsmakers kunnen onze ondernemingen niet instaan voor een duurzaam werfbeheer of de permanente scholing van de medewerkers,” vervolgt Didier Cartage, Algemeen Directeur van VBA.

DE SITUATIE VAN DE PUBLIEKE INFRASTRUCTUUR

In 2018 hinkte België nog steeds achterop op het gebied van publieke infrastructuur, als gevolg van te weinig investeringen in de laatste decennia en het gebrek aan onderhoud.

Publieke investeringen in % van het BBP

Er is wel goed nieuws als het om de tunnels van de hoofdstad gaat, waaraan grootschalige renovatiewerken werden uitgevoerd. De meeste werven van Brusselse tunnels, waaraan dringend ingrijpende werken nodig zijn, zouden moeten afgerond zijn tegen 2031.

Anderzijds blijft de situatie van de bruggen problematisch. Het Waals Gewest stelt herstel van sommige bruggen voorop, maar de andere gewesten ondernamen nog geen actie. Toch worden die bruggen dagelijks gebruikt door vrachtwagens en auto’s, zoals de Leeuwenoprit in Brussel. Er is dringend een plan nodig voor het herstel van de bruggen.

Hetzelfde geldt voor Belgische scholen, sociale huisvesting en ziekenhuizen, die kampen met een gebrek aan onderhoud en investeringen.

PERSPECTIEVEN EN AANBEVELINGEN

Inzetten op levenslang leren

Tegen de achtergrond van de war on talent zetten VBA en haar leden in op opleiding om tegemoet te komen aan het tekort aan arbeidskrachten.

Samen moedigen ze duaal leren aan, zowel voor beroepen met nadruk op handarbeid als voor intellectuele beroepen. Ze zijn heel tevreden over de operatie ‘Coup de poing pénurie’ van de Waalse regering met de steun van Forem.

84% van de VBA-leden zetten in op de permanente vorming van hun personeelsleden om het tekort tegen te gaan en om het toenemend belang van de technologie in de bouw in goede banen te leiden.

Een overtuigend politiek engagement en een meerjarenvisie

Aan de vooravond van de verkiezingen spoort VBA de komende regeringen aan om een gecoördineerde langetermijnvisie te ontwikkelen inzake ruimtelijke ordening. “Onze ondernemingen hebben nood aan een overtuigend politiek engagement over meerdere jaren, niet gebonden aan een enkele legislatuur.” benadrukt Didier Cartage. VBA nodigt het Vlaams en het Brussels Gewest uit om hun inspiratie te halen bij het Waalse investeringsplan 2019-2024. Dat omvat een duidelijke visie en planning van de werken die in deze periode zullen uitgevoerd worden in Wallonië.

Het onderhoud integreren in de begroting voor publieke infrastructuur

Om de continuïteit van de werken te verzekeren, moeten de autoriteiten zowel voor de bestaande infrastructuur als voor de nieuwe projecten budgetten voor het onderhoud voorzien. De aannemers van grote bouwwerken schatten dat 1,5 à 2% van de waarde van de werken moet besteed worden aan het jaarlijkse onderhoud.