Brengen nieuwe woonvormen de kwaliteit van bouwmaterialen in het gedrang?

Stilstaan is achteruitgaan: een credo dat de bouwsector best ter harte neemt. Het Belgische gebouwenpark ondergaat immers een transitieproces dat de bouwproductie ingrijpend zal beïnvloeden, zo stelt marketingbureau Essencia. Vormen van collectief wonen en werken winnen aan belang en circulair bouwen komt opzetten. Toch waarschuwt Essencia voor een addertje onder het gras. “We moeten erop letten dat de kwaliteitseisen van bouwmaterialen niet onder druk komen te staan in een snelle consumptiemaatschappij waarin we minder eigen woningen bouwen.”

Na een halve eeuw van intense woningbouw is het ‘Huisje-Tuintje-Boompje’-ideaal achterhaald. voor jonge gezinnen is het moeilijk of zelfs onmogelijk geworden om een eigen woning te kopen. Voor oudere alleenstaanden blijkt het geen sinecure om de woning te behouden. Hetzelfde kan gezegd worden voor startende of kleine bedrijven. Collectiviteit wint daardoor aan belang in zowel de privésfeer als op de werkvloer: cohousing krijgt voet aan grond en coworking spaces schieten als paddenstoelen uit de grond. Globaal is er sprake van een stijging van coworking spaces van 32 procent ten opzicht van 2017 en van 65 procent ten opzicht van vijf jaar geleden. Zelfs maakbedrijven gaan zich verenigen in één gebouw met een gemeenschappelijk secretariaat of gedeelde ruimtes.

Kwaliteit moet betaalbaar blijven

Wil de Belg toch een eigen stekje? Dan belandt hij al snel bij een projectontwikkelaar. “De bouwheer van de toekomst is niet langer de bewoner zelf”, aldus Bieke Gepts van Essencia. “Daardoor veranderen de beslissingscriteria. Voor de particuliere bouwer is alleen het beste goed genoeg. Een ontwikkelaar zal eerder belang hechten aan prijs en plaatsingsgemak dan aan levensduur of onderhoudsgemak. De bouwsector dreigt zo de snelle consumptiemaatschappij te volgen waarin levenslange kwaliteit niet langer prioritair is.”

Circulair bouwen: geen modeterm a.u.b.!

Omdat de bouwsector bekend staat als een belangrijke verbruiker van (steeds schaarser wordende) grondstoffen, groeit de aandacht voor de ecologische voetafdruk van gebouwen, of anders gezegd hun impact op milieu en maatschappij. Daardoor maakt minister Tommelein dit jaar nog werk van nieuwe initiatieven zoals de woningpas en EPC+. Ook concepten zoals circulair bouwen waarbij bouwmaterialen hergebruikt worden, zorgen voor een positief milieu-effect. “Laat circulair bouwen echter geen modeterm zijn zoals duurzaam bouwen aanvankelijk was”, pleit Essencia. “Willen we dat bedrijven bouwmaterialen gaan hergebruiken? Dan moeten we inzichten verwerven in de hoeveelheden en de soorten bouwmaterialen die er jaarlijks op de ‘afvalmarkt’ belanden. Op basis daarvan kunnen bouwmaterialenproducenten gericht nieuwe producten ontwikkelen die passen in de context van circulair bouwen. Hergebruik van materialen zal nieuwe businessconcepten met zich meebrengen. Iedere speler moet daarom anticiperen en nu al nadenken over zijn rol en opportuniteiten in het circulaire bouwproces”, besluit Gepts.