Na het succes van het Jaar van de Art Nouveau 2023, dat bijna 2 miljoen bezoekers aantrok, zetten urban en visit.brussels opnieuw een uitgebreid cultureel programma op. Brusselaars, Belgen en internationale bezoekers worden uitgenodigd om de vele facetten van de Brusselse art-decowereld te ontdekken en herontdekken via een gevarieerd aanbod aan evenementen en activiteiten.
"Brussel viert in 2025 uitgebreid de 100ste verjaardag van de art deco. En terecht. We willen de mensen terugbrengen naar de uitbundige stemming van toen, in de prachtige decors en huizen die deze stijlvolle kunststroming tot stand bracht. Tijdens het art-decojaar laten we de Brusselaars en bezoekers ontdekken hoe deze beweging tot stand kwam, hoe ze kenmerkend is voor onze samenleving in de jaren '20 en '30, en hoe de art deco het straatbeeld in onze stad nog steeds vorm geeft. Het wordt een echt ontdekkingsjaar voor dit uitzonderlijke erfgoed", verzekert Ans Persoons, Brussels staatssecretaris voor Stedenbouw en Erfgoed.
"Als wij deze prachtige sites van deze emblematische en kenmerkende architectuurbeweging nog toegankelijker willen maken, dan is dat ontegensprekelijk bedoeld voor zowel de Brusselaars en de Belgen als voor de buitenlandse bezoekers. De heroplevende belangstelling voor de art deco is van groot belang voor het imago van Brussel en de toeristische sector in ons gewest. Het is uiteraard essentieel dat we alles doen om dit erfgoed te bewaren en promoten om zo de geschiedenis en de esthetiek van dit uitzonderlijke erfgoed met zoveel mogelijk mensen te delen", aldus Rudi Vervoort, minister-president van het Brussels Gewest en bevoegd voor het Imago van Brussel.
Een nieuwe en kritische blik op art deco
In 2025 brengt Brussel hulde aan deze unieke en iconische architecturale stroming met een uitgebreid programma van bezoeken, tentoonstellingen, conferenties, evenementen en activiteiten die het erfgoed in al zijn vormen belichten. Art Deco 2025 wordt gezamenlijk georganiseerd door urban.brussels en visit.brussels onder de coördinatie van commissaris Paul Dujardin en in samenwerking met vele musea, culturele, wetenschappelijke en artistieke instellingen in de hoofdstad. Ter gelegenheid hiervan is een nieuw logo onthuld om alle activiteiten van Art Deco 2025 onder één visuele identiteit te verenigen.In het komende jaar wil het Brussels gewest niet alleen de art deco promoten, maar vooral het grote publiek helpen om de kunststroming met een nieuwe en kritische blik te herontdekken. De vele activiteiten zullen gericht zijn op de maatschappelijke kwesties die art deco aanpakte in de jaren 1920 en 1930, een periode van bevrijding, maar ook van economische, sociale en politieke dreiging.
"Met de onthulling van dit Art Deco 2025 programma willen we voortbouwen op de dynamiek van het zeer succesvolle art-nouveaujaar 2023 door Brussel een uitzonderlijk thematisch cultureel jaar aan te bieden. Het programma heeft verscheidene ambities en wil een aantal essentiële thema's behandelen: toegang tot erfgoed, de waardering ervan, de ontwikkeling van de openbare ruimte, de architectuur van vandaag, dekolonisatie, de uitdagingen van immaterieel erfgoed, enz... en een prisma vinden dat ons in staat stelt om art deco op een interdisciplinaire manier te benaderen, met de beperkte middelen die we hebben," zegt Paul Dujardin, Commissaris van het Jaar Art Deco 2025.
Op bezoek in de hoofdstad
Het Brussels gewest heeft een overvloed aan uniek art-deco-erfgoed. Daarom zullen verschillende verenigingen voor begeleide bezoeken zorgen. Pro Vélo, ARAU, Arkadia, Korei, Bruxelles Bavard, Itinéraires, Brussels Art Deco Society, Explore Brussels, maar ook verschillende gemeenten zoals Anderlecht, Schaarbeek, Vorst, Elsene, en de Stad Brussel, zetten hier hun schouders onder.Het is bovenal de gelegenheid om verschillende iconische art-decogebouwen te bezoeken die het hele jaar opengesteld worden voor het grote publiek: het Flagey-gebouw, Bozar, de Wiels, de Villa Empain (Boghossianstichting), het Museum en de Tuinen Van Buuren, het Huis Tenaerts, het hotel Riez, UGC De Brouckère en zijn Eldoradozaal, het gemeentehuis van Vorst, het Huis van de Europese Geschiedenis, de Basiliek van Koekelberg, de Sint-Suzannakerk in Schaarbeek, enz.
De meeste van deze gebouwen, en nog vele andere, zullen ook geopend zijn tijdens het Brussels Art Nouveau Art Deco Festival (BANAD Festival), van 15 tot 30 maart. De programmatie 2025 van het festival zal voor 90% bestaan uit art-decogebouwen, waarvan er vele nog nooit eerder bezocht konden worden.
Ten slotte zullen ook de Heritage Days/ Open Monumentendagen, die jaarlijks door urban.brussels georganiseerd worden, dit jaar in het teken staan van "Art Deco, dolle jaren, crisisjaren". Er wordt een gratis programma van bezoeken en ontdekkingen aangeboden in heel het gewest.
Art Deco Pass
Verschillende locaties zullen onder andere toegankelijk zijn via de Art Nouveau Pass, die evolueert naar de 'Art Nouveau Art Deco Pass' om zo, bovenop de negen art-nouveaulocaties ook vele art-decogebouwen op te nemen in deze voordeelpass."Gedurende 2025 streeft Urban ernaar de art deco op een andere manier te bekijken door de stedenbouwkundige, architecturale, sociologische en menselijke aspecten ervan te belichten. Wij willen aandacht besteden aan de maatschappelijke kwesties die in de jaren 1920 en 1930 in de art deco vervat zaten en die onze huidige uitdagingen weerspiegelen. Urban doet meer dan een programma voorstellen, want we benaderen de art deco ook vanuit een kritische hoek, waarbij we het verleden in vraag stellen in het licht van de architectuur van vandaag", zegt Sarah Lagrillière, adjunct-directrice-generaal van Urban.
Talrijke tentoonstellingen
Of u nu reeds bekend bent met de stijl, of deze nog moet ontdekken, gedurende het hele art-decojaar zullen talrijke culturele en museale partners 14 tentoonstellingen aanbieden over gevarieerde thema's, soms aangevuld met bezoeken of workshops voor groot en klein. Hieronder een selectie:- VILLA EMPAIN
Villa Empain nodigt met "Echoes of Art Deco" bezoekers uit om de iconische architectuur van de Villa Empain te ontdekken, een toonbeeld van art deco met een bewogen geschiedenis, door middel van een onderdompeling in de levenskunst van de roaring twenties. - CENTRE MARINUS
Het Centre Marinus presenteert "Opalescents", een selectie van meer dan honderd creaties in opalineglas van de verzamelaar Philippe Decelle, ingenieur en beeldend kunstenaar. Samen met de tentoonstelling verschijnt een publicatie. - HET MUSEUM EN DE TUINEN VAN BUUREN
Het Museum en de Tuinen van Buuren zal een tentoonstelling wijden aan beeldhouwwerken uit het interbellum in het betoverende decor van zijn tuinen, waardoor bezoekers een meeslepende ervaring wordt geboden. - HET HUIS AUTRIQUE
Het Huis Autrique organiseert "Art Deco 2025, affiches en magazines" (werktitel), een tentoonstelling over de evolutie van de maatschappij in het interbellum via affiches en tijdschriftcovers. - HET BELVUE MUSEUM
Het BELvue Museum presenteert "ART DECO. De stijl van een veranderende samenleving", waarbij de overgang van art nouveau naar art deco en de sociale en maatschappelijke veranderingen van die periode worden verkend aan de hand van de collecties van de Koning Boudewijnstichting. - HET DESIGN MUSEUM BRUSSEL
Het Design Museum Brussel toont in 2024 een archief uit de nalatenschap van het duo René Baucher en Sylvie Feron, die bekend waren om hun meubel-, verlichtings-, textiel- en interieurprojecten. - DE SINT-GORIKSHALLEN
In 2025 zal het volledige programma van de Sint-Gorikshallen in het teken staan van de art deco door middel van drie grote tentoonstellingen ("Cinémas Art Déco à Bruxelles" - "Au Menu de la Table Art Déco" - "Mode et Art Déco : résonances contemporaines") en een algemeen programma met afwisselend partnertentoonstellingen, aandacht voor immaterieel erfgoed (zoals gastronomie), lezingen, het ontdekken van de art deco buiten onze grenzen, enz., altijd met oog voor toegankelijkheid in de breedste zin van het woord: tentoonstellingen gratis toegankelijk, af en toe met bemiddeling en met gegarandeerde PBM-toegankelijkheid. - HET MUSEUM KUNST & GESCHIEDENIS
In 2025 wil het Museum voor Kunst en Geschiedenis ook twee permanente tentoonstellingszalen openen, gewijd aan de collecties Art Nouveau en Art Deco.
Lezingen en seminaries
Naast deze tentoonstellingen zullen een aantal partners het publiek een specifiek aspect van de art deco laten ontdekken via een programma van thematische conferenties:BRAFA, die tijdens het evenement een BRAFA Talk Art Deco met Werner Adriaenssens aanbiedt;
urban.brussels, met een Urban Lunch gewijd aan deze iconische beweging;
het Groothertogdom Luxemburg, dat zal samenwerken met het Musée National d'Histoire et d'Art (MNAHA) in Luxemburg om een lezing te organiseren gewijd aan art deco in Luxemburg en aan een recente publicatie over dat onderwerp.
Vele andere museale partners zullen ook lezingen inplannen over het onderwerp (BELvue Museum, Museum voor Mode en Kant, Centre belge du vitrail Pierre Majerus, enz.).
De Brussels Art Deco Society zal ook een jaarprogramma voorstellen vol ontmoetingen, debatten en lezingen over art deco, in samenwerking met Belgische en buitenlandse specialisten, en in partnerschappen met een aantal essentiële plaatsen van de art deco.
"Na het succes van het art-nouveaujaar in Brussel, zijn we erg blij te kunnen uitpakken met het art-decojaar 2025. Voor onze hoofdstad is art deco een erg belangrijke en iconische stijl die je terugvindt in heel wat gebouwen zoals BOZAR en de Basiliek van Koekelberg. Toeristisch is het art-decojaar een grote troef voor Brussel. Het programma is dan ook erg gevarieerd met rondleidingen, tentoonstellingen en activiteiten die een idee geven van de levensstijl in die periode en Brussel op z'n allermooist laten zien. Voor Brusselaars en bezoekers uit binnen- en buitenland is het een erg goede reden om de hoofdstad te (her)ontdekken. Aangezien de architecturale rijkdom van verschillende wijken wordt uitgespeeld, draagt het art-decojaar bij tot de decentralisering en verhoogt het de toeristische impact van onze hoofdstad." verklaart Patrick Bontinck, CEO van Visit.brussels.
Publicaties
Verschillende musea zullen ook publicaties uitbrengen in het kader van hun tijdelijke tentoonstellingen. Bovendien bereidt Racines een nieuw Beau Livre voor over "Demeures Art Déco" door Cécile Dubois, en zal Historische Woonsteden en Tuinen in de lente een nummer uitgeven over het onderwerp, en ook de zomeruitgave van Natrimoine zal eraan gewijd zijn.Art Deco Week
Een aantal partners zullen samenwerken aan de Art Deco Week: elke avond zal een specifiek evenement georganiseerd worden. Er zullen conferenties, vernissages van tentoonstellingen, feestelijke evenementen en geleide bezoeken zijn voor een groot publiek, om de bezoekers in staat te stellen om de linken te leggen tussen de verschillende plaatsen op het programma.Dit evenement wordt georganiseerd door het consortium "Art Deco at Home" dat bestaat uit de Brussels Art Deco Society, de Boghossianstichting - Villa Empain, het Museum en de Tuinen van Buuren, het Autrique Huis en het Hortamuseum.
Schoolgroepen
Parallel aan deze evenementen zullen de Erfgoedklassen samenwerken met het Museum en de Tuinen van Buuren om activiteiten te organiseren voor schoolgroepen, en verscheidene musea zullen ook hun programmatie aanpassen om hun tentoonstellingen toegankelijk te maken voor het jonge publiek en hun familie.Art deco, alomtegenwoordig in Brussel
Met zijn geometrische lijnen en zin voor versiering is art deco dé artistieke stroming die zich wereldwijd ontwikkelde in de eerste helft van de 20e eeuw en die vooral het interbellum kenmerkte. Als echte ster van de roaring twenties floreerde de esthetiek in meubels, decoratieve kunst en gevels van gebouwen.De beweging uit zich in geometrische en hoekige vormen en motieven, glanzende materialen en warme, contrasterende kleuren met gouden of zilveren accenten. De ontwerpen tonen een voorliefde voor kostbare materialen (hout, marmer, goud, zilver, enz.) of hun imitaties, evenals een uitgesproken voorliefde voor het exotische, maar ze kunnen ook sober zijn in hun eenvoud.
Onlosmakelijk verbonden met de art deco, was het concept van moderniteit alomtegenwoordig in deze periode, die een impuls van vernieuwing op alle gebieden van de samenleving kende en vooral gericht was op democratische emancipatie, technologisch comfort, vrijetijdsbesteding en mobiliteit. Art deco werd toegepast in de architectuur en stedenbouw, maar ook in andere artistieke disciplines en zelfs in de toegepaste kunst.
In Brussel zette het Paleis voor Schone Kunsten (1922-1929), ontworpen door de grote Victor Horta, de trend. In zijn kielzog volgden particuliere herenhuizen, burgerhuizen en flatgebouwen, evenals talrijke openbare gebouwen, die geïnspireerd waren door deze unieke esthetiek, waardoor de Brussel een van de belangrijkste van de art-decosteden in Europa werd. Verschillende Brusselse architecten, waaronder Michel Polak (1885-1948), Jean-Baptiste Dewin (1873-1948) en Adrien Blomme (1878-1940), droegen bij aan de opkomst van art deco in onze hoofdstad.
