Gebouwen met art-nouveau elementen zijn in Vlaanderen spreekwoordelijk op één hand te tellen. Het enige Limburgse industriële gebouw in art-nouveau stijl staat in Nerem, zo leert de Inventaris Onroerend Erfgoed ons. Meer bepaald De Chocoladefabriek.
Dit voormalig industrieel pand is ondertussen herbestemd tot woonproject: “De Chocoladefabriek is een iconisch gebouw”, weet investeerder Rudi Penders. “In 1908 – 110 jaar geleden – trok ondernemer Florent Rosmeulen dit gebouw op, pal langs de spoorweg en natuurgebied De Kevie. Hij produceerde er chocolade en peperkoek. Later goot de familie Riskin hier 80% van het Europese tin.”
Glasraam van 6 meter breed… en typische eekhoorn
De eyecatcher van dit voormalige fabrieksgebouw is ongetwijfeld het gigantische glasraam aan de voordeur. “Vandaag onthullen we dit gerenoveerde glasraam officieel”, vertelt Rudi met gepaste trots. Met een breedte van 6 meter is dit het grootste art-nouveau glasraam in een industriële omgeving in Vlaanderen. Maar de tand des tijds had dit indrukwekkende kunstwerk serieus aangetast. Met heel veel handwerk, geavanceerde technieken en engelengeduld slaagden we erin het in z’n oorspronkelijke vorm te herstellen.”
Zo herken je de typische vorm van een luchtballon en de speelse eekhoorn op de top van het glasraam: “Dit snoepende diertje – een knipoog naar de hazelnoten - prijkte op de eerste verpakking van Rosmeulen-chocolade. Oorspronkelijk was het glasraam helemaal doorzichtig. De familie Riskin gaf er een groene en paarse tint aan, die gerespecteerd werd tijdens de renovatie.”
Groen park i.s.m. Graaf van Hex
Wie onder het glasraam door wandelt, komt in het gemeenschappelijke deel van De Chocoladefabriek terecht: “Deze ruimte gaan we samen met de bewoners inkleden”, zegt Rudi. “Aan de voorkant komt de gemeenschappelijke, uitgestrekte tuin. Om deze groene entree in te richten, werkt De Chocoladefabriek samen met de Graaf van het kasteel van Hex.”Het woonproject zelf omvat een handelsruimte en 51 woningen, die in grootte variëren van 70 tot 256 m2: “Op dit moment is de helft verkocht. In oktober komen de eerste bewoners. Nu de woningen elke dag tastbaarder worden, komt de verkoop in een stroomversnelling.”
Samen herbestemmen
Bart Hoylaerts en Luk Santermans houden namens a2o de pen vast bij de verbouwingen. De architecten zien ‘De Chocoladefabriek’ als een voorbeeld voor de rest van Vlaanderen op vlak van participatief herbestemmen: “In een wegwerpcultuur kiest men snel voor vervanging door nieuwbouw. Vlaanderen is echter bezaaid met heel wat andere gebouwen die snakken naar een duurzame herbestemming. We kunnen deze gebouwen niet allemaal afbreken. Samen met de buurt, bezoekers en de toekomstige bewoners zijn we er na een intens traject in geslaagd om De Chocoladefabriek een nieuw leven te geven. Door de recuperatie van het gebouw en zijn kwaliteiten, hebben we samen een nieuwe plek in Limburg gecreëerd.”“Betaalbaar wonen in Tongeren”
Als lokaal bestuur is Stad Tongeren blij met een dergelijk project. Burgemeester Patrick Dewael: “De Chocoladefabriek is een machtig gebouw op een atypische, maar prachtige plek. Betaalbaar wonen in zo’n kader, met de Kevie als tuin en alle voorzieningen in de buurt, wat wil je nog meer? Wij zijn als stadsbestuur bijzonder blij dat we de initiatiefnemers hebben kunnen helpen bij de realisatie van dit project. Tongeren heeft een parel bij aan de al zeer weelderige kroon van gerenoveerd en herbestemd erfgoed.”
