Nieuwbouw krijgt rake klappen
We zien vandaag al een vertraging van de nieuwbouwactiviteit in Vlaanderen. Dit jaar werden tijdens de afgelopen 10 maanden 39.938 bouwvergunningen aangevraagd voor nieuwbouwwoningen. Dat is 7% minder dan vorig jaar. Toen werden er nog 43.173 aanvragen geregistreerd. Het aantal aanvragen in 2023 is opmerkelijk lager dan in de vorige jaren. In 2019 registreerde het Omgevingsloket Rapportering nog 54.579 aanvragen in de eerste 10 maanden van het jaar. De huidige evolutie van de vergunningsaanvragen is dan ook onrustwekkend. Dit vormt een goede indicator voor de toekomstige (dalende) activiteit in woningbouw. Bovendien is in Vlaanderen eveneens het aantal goedgekeurde vergunningen voor renovatie afgenomen met 8% ten opzichte van de eerste 6 maanden van 2022 (bron Statbel, verwerking Embuild Vlaanderen).Het pessimisme bij aannemers in Vlaanderen neemt dan ook toe. Uit een recente enquête van VOKA blijkt dat voor heel 2023 de industrie een achteruitgang van de economische activiteit verwacht van 6 procent, maar uit dezelfde enquête blijkt dat het voor de bouwsector maar liefst om 8 procent gaat.
“De terugval van de vergunningsaanvragen bedraagt momenteel 7%. Maar op het terrein zullen de bouwactiviteiten sterker in dalende lijn gaan, omdat de kredieten sneller teruglopen. Als de kredietverlening voor particulieren niet herneemt, zal de vraag naar bouwactiviteit immers nog veel meer afnemen. Daarom is het voorstel rond borgstelling voor de eigen middelen van groot belang. Dat instrument kan snel effect hebben en zal helpen om op zijn minst de verleende vergunningen effectief te realiseren”, zegt Marc Dillen van Embuild Vlaanderen.
Kredietverlening voor bouwen en verbouwen neemt sterk af
De hypothecaire kredieten in Vlaanderen bevinden zich momenteel op het laagste peil in jaren. Zo ging het in 2021 nog om dubbel zoveel kredieten als in dezelfde periode dit jaar. Ook in 2022 lag het aantal kredieten aanzienlijk hoger (zie bijlage).Volgens het BVK (Beroepsvereniging van het Krediet) nemen in ons land alle kredieten af op de consumentenkredieten voor energiebesparende doeleinden na: in ons land kent het aantal kredieten voor de bouw van een woning (-4.786, hetzij -53,1%) de sterkste daling ten opzichte van het derde trimester van 2022. Ook het aantal kredieten voor de renovatie van een woning (-3.277, hetzij -29,1%) en het aantal kredieten voor de aankoop van een woning (-8.062, hetzij -23,2%) kenden een sterke daling.
Het aantal kredieten voor aankoop met verbouwing (-311, hetzij -10,5%) daalt eveneens substantieel.
Aantal nieuwe hypothecaire kredieten - Vlaams gewest
Waarborg voor deel eigen middelen
Volgens Embuild Vlaanderen biedt een ‘waarborg eigen middelen’ de oplossing aan mogelijke kandidaat-bouwers die wel voldoende inkomen hebben maar over onvoldoende eigen middelen beschikken. Momenteel komen zij vaak niet in aanmerking voor een lening omdat hun leenlast volgens de bank te zwaar doorweegt. Een waarborg van de Vlaamse overheid kan dienen als compensatie voor een deel van de eigen middelen, zodat de kandidaat-bouwers toch een banklening kunnen krijgen. Dit voorstel kan vooral nieuwbouw ten goede komen, aangezien daar de volledige investering moet gebeuren bij aanvang van het project en nieuwbouw dient te voldoen aan de strengste energienormen.Dankzij de waarborg voor een deel van de eigen middelen kunnen huishoudens onmiddellijk profiteren van een energie-efficiënte woning en bijgevolg laag energieverbruik. Het systeem van borgstelling zet geen bijkomende koopkracht in de markt en heeft bijgevolg geen prijsverhogend effect. Gezinnen die hiervan gebruik maken, betalen de lening ook terug. Het risico voor de bank blijft dan ook ongewijzigd, aangezien de buffer voor een hypothecaire lening dezelfde blijft dankzij de borgstelling door de overheid.
