Forse stijging vrijwillige bedrijfsbeëindigingen in Belgische bouw

Veel bouwondernemers in de Belgische bouwsector besluiten vrijwillig hun bedrijf te beëindigen, wat heeft geleid tot een toename van het aantal veilingen. Na een daling in 2023 is er in 2024 sprake van een sterke stijging. Recente cijfers van Troostwijk Auctions wijzen erop dat deze trend vooral te wijten is aan de hogere rentetarieven op leningen, de stijgende loonkosten door indexatie, en de gevolgen van maatregelen rond sloop- en heropbouw.

In 2023 veilden 95 Belgische bouwbedrijven hun zakelijke inboedel als gevolg van vrijwillige bedrijfsbeëindiging. In 2024 is dat aantal na slechts een half jaar al opgelopen tot 79 ondernemers. "Als deze trend aanhoudt, naderen we opnieuw de cijfers van 2022," zegt Diethard Huygen, Accountmanager bij Troostwijk Auctions. Men verwacht dat het aantal bedrijven dat dit jaar vrijwillig beëindigt en veilt, zal stijgen tot 132, wat een toename van 39 procent zou betekenen ten opzichte van 2023.

Bouwondernemers passen machinepark aan per opdracht

De sterk gestegen hypothecaire rente van vorig jaar speelt een grote rol in de huidige situatie. "Door de hogere rente wordt het voor veel ondernemers moeilijker om te investeren in nieuwe machines," legt Diethard Huygen, Accountmanager bij Troostwijk Auctions, uit. Dit heeft ertoe geleid dat ondernemers vaak machines specifiek voor een project aanschaffen en deze na afloop weer verkopen via zogeheten inbrengveilingen, waarbij meerdere partijen hun kavels in één veiling aanbieden. De opbrengst van deze verkopen biedt ondernemers de benodigde liquide middelen om nieuwe bouwmaterialen aan te schaffen voor hun volgende projecten. In 2024 hebben al 21 bouwbedrijven deelgenomen aan deze inbrengveilingen van Troostwijk.

Naast vrijwillige bedrijfsbeëindiging ook veel faillissementen

Het Belgische statistiekbureau Statbel meldt dat de bouwnijverheid met 1.094 faillissementen na vijf maanden een negatief record kent. Nooit eerder werd dit aantal zo snel bereikt. Jean-Pierre Waeytens, topman van branchevereniging Bouwunie, verklaart: "De faillissementscijfers scheren al langer hoge toppen. De hoge weliswaar stabiliserende prijzen van bouwmaterieel, de uitzonderlijk sterke loonindexatie in 2023 en de zwaar beperkte maatregelen voor sloop- en heropbouw zijn belangrijke redenen voor de hoge cijfers."

"Vooral de lage winstgevendheid en hoge kosten blijven de bouwondernemers zorgen baren", vervolgt Waeytens, die wel een lichtpuntje ziet. "De orderboekjes zijn voor het eerst sinds lang weer beter en langer gevuld. Al kunnen we pas eind dit jaar de balans opmaken en zien of de positieve trend zich doorzet."

Verschil tussen generaties valt op

Ook ziet Troostwijk Auctions generatieverschillen bij ondernemers wat betreft machinegebruik, niet alleen in de bouw maar ook in andere sectoren. "Waar jongere generaties steeds vaker kiezen voor leasen en huren, gaven oudere generaties de voorkeur aan het kopen van machines", zegt Bjorn Moris, Managing Director bij Troostwijk Auctions België. "Wanneer veel van deze bedrijfsmiddelen op de balans staan, wordt een onderneming minder aantrekkelijk om over te nemen. Ook daarom zien we steeds vaker dat ondernemers ervoor kiezen om af te slanken. Vooral in de bouwsector is dit merkbaar, waar de ruimte voor middelgrote bedrijven steeds kleiner wordt tussen de grote spelers en kleine, gespecialiseerde KMO's."

Van België naar onder meer Roemenië

De keuze voor online veilen heeft te maken met de grotere afzetmarkt die het platform biedt. "Zowel de koper als de verkoper kan putten uit een groot digitaal netwerk door heel Europa", vertelt Huygens. 43 procent van de kopers van bouwmachines van Belgische ondernemers komt uit het buitenland. "Nederland is de grootste, buitenlandse afzetmarkt, gevolgd door Roemenië. Verrassend genoeg kopen Roemeense bouwondernemers meer Belgische machines dan hun collega's uit Duitsland of Frankrijk."