Bijna overal in de EU is sprake van woningnood. Met name betaalbare woonruimte in steden is problematisch. De EU draagt financieel met name bij aan de bouw van sociale woningen, studentenhuisvestiging en verzorgingstehuizen. Maar alleen nieuwbouw kan het probleem niet oplossen. Want behalve met woningnood hebben we ook te maken met klimaatverandering. Een deel van de oplossing: bestaande gebouwen verbouwen.
Niewbouw vs. Verbouwingen: Wat is milieuvriendelijker?
Het verschil wordt gemaakt door de grijze energie. Dat is de energie die nodig is voor het maken van een gebouw. Dus voor de bouw, de productie van alle materiaal en het vervoer daarvan tot en met de verwijdering bij het slopen van het gebouw. Voor nieuwbouw wordt dan ook heel veel grijze energie verbruikt. De helft van alle verbruikte grondstoffen wordt door de bouwindustrie verbruikt. En 60 % van het afval ontstaat in deze sector – oftewel 2,5 t bouwafval per persoon per jaar.Bij verbouwing wordt gebruik gemaakt van de al verbruikte grijze energie in het bestaande gebruik, want de grondstoffen en middelen voor sloop, verwijdering en nieuwbaar worden bespaard. Uit ecologisch standpunt zou het dus zinvol zijn om in te zetten op het verbouwen van bestaande gebouwen. Maar elk jaar wordt slechts 1 % van de gebouwen in de EU energietechnisch verbouwd. Dat is veel te weinig om voor 2050 daadwerkelijk de zo vaak genoemde klimaatneutraliteit in Europa te bereiken.
Enorm potentieel in bestaande bouw
Zo'n 2/3 van de gebouwen in Europa zijn niet energiezuinig. Waar ligt dat aan? In Duitsland werd bijvoorbeeld ongeveer 40 % van de huidige gebouwen vòòr 1979 gebouwd. Er waren helemaal geen klimaatbeperkingen. En de verwarmingskosten waren zo laag, dat er geen meerkosten werden gemaakt voor isolatie en energiezuinig wonen. Naar schatting is 65 % van de Duitse gevels niet geïsoleerd en 70 % van de huistechniek verouderd. Het grootste deel (90 %) van alle momenteel bestaande, vaak onzuinige, woningen zal ook in 2050 nog bestaan. Dus: Een enorm potentieel – voor het milieu maar ook voor de bouw.De meest gangbare verbouwingen
Er zijn verschillende manieren om de energiezuinigheid van een bestaand gebouw te verbeteren. Welke manier het beste past, verschilt per gebouw. Bijna altijd is het zinvol om te kiezen voor optimale isolatie van de buitenwanden van het gebouw. Door niet goed geïsoleerde ramen en deuren gaat veel warmte verloren, net als door ongeïsoleerde buitenmuren, platfonds en daken. Door een ventilatiesysteem met warmteterugwinning in te bouwen gaat nog minder warmte verloren. Het is ook mogelijk om te laten controleren of het gebouw luchtdicht is.
Een ander belangrijk punt voor het verbouwen is het vervangen van verouderde verwarmings- of koelingstechniek. Er zijn allerlei verschillende systemen: De klassieke brandstoffen olie en gas worden nog heel vaak ingezet, maar wel met efficiëntere ketels. Als hernieuwbare brandstoffen worden vaak pellets, bijv. van hout, gebruikt. Soms loont ook de installatie van een warmtepomp. En er bestaan ook hybride oplossingen, waarbij verschillende systemen of brandstoffen gecombineerd worden.
Inmiddels is het gangbaar om ook eigen energieopwekking in te bouwen. Met zonnepanelen wordt stroom opgewekt, een zonneboiler kan helpen bij de warmwatervoorziening.
Waar schort het nog aan voor een verbouwingsgolf?
Er ontbreken vaklui om de werkzaamheden uit te voeren en materiaal. Door onderbroken leverketens is er op bijna alle vlakken sprake van materiaalgebrek. En door de inflatie zijn de prijzen sterk gestegen. Om zo min mogelijk te hoeven investeren, kan het voor bedrijven uit de verbouwingssector de moeite waard zijn om rond te kijken op de markt voor gebruikte machines. Uit bedrijfsbeeïndigingen of herstructureringen is daar alles te vinden, wat bouwbedrijven nodig hebben.Een van de toonaangevende Europese platforms voor gebruikte machines en bedrijfsinrichting is Surplex, waar moderne machines in goede toestand uit de meest uiteenlopende sectoren, bijvoorbeeld uit de bouw, de metaal- en de houtbewerking, voordelig opgekocht kunnen worden. Daar vinden bouwvakker machines voor de metaalbewerking en de timmerman alle voor houtbewerking. Voor op de bouwplaats zijn er bouwapparaten en gereedschappen – van voegensnijder en werkplatform tot steigers. Behalve werkplaatsinrichting voor de raam- en deurbouw zijn ook kleinere gereedschappen voor aircotechnici, verwarmingsmonteurs, elektriciens en andere vaklui verkrijgbaar. Last but not least: Bij Surplex worden regelmatig zonnepanelen voor de stroomvoorziening aangeboden.
De markt voor gebruikte machines is in zekere zin vergelijkbaar met verbouwingswerk: oude substantie behouden en nieuw inrichten op weg naar een klimaatneutrale EU.
