Op een steeds dunnere balkonplaat, verschoof de kolom van het onderste balkon van Patio Sevilla in de ontwerpfase steeds verder naar de zijkant. Toen bij een inderhaast geïmproviseerde opvangconstructie naar een verouderde detailtekening werd verwezen, stapelde zich fout op fout.
Dat concludeert T. van Casteren van BAS, die onderzoek deed naar de balkonramp in Maastricht.
Eerst waren ze 370 millimeter, toen 265 en uiteindelijk werden ze 170 millimeter dik, de vloeren van de begane-grondbalkons van appartementencomplex Patio Sevilla in Maastricht. Dat ontwaarde ir. T. van Casteren na diepgaande studie van de dossiers. Hij bestudeerde daarnaast ook de brokstukken en het overgrote deel van het complex dat nog overeind staat. Want ook daaraan is, voor wie goed kijkt, volgens de directeur van het Betontechnologisch Adviescentrum, nog van alles te zien dat aanwijzingen verschaft voor de oorzaak van de balkonramp die eind april aan twee mensen het leven kostte.
Niet alleen genoemde vloerplaat, die ongeveer de helft van het gewicht van de vijf bovengelegen balkons moest dragen, werd slanker; hetzelfde gebeurde met de kolom, die ook nog eens naar de buitenkant van de balkonplaten verschoof. Tot voorbij de kelderwand waaraan uiteindelijk de krachten moesten worden afgedragen. De kolom kwam op een nok terecht die aan de balkons werd gestort, waaraan hij met twee bouten werd bevestigd. Net als bij de balkonplaten daarboven. Maar die bleven wel 265 millimeter dik; net zo dik als een verdiepingvloer.
Scheuren
In december 2001 kreeg aannemer Smeets volgens Van Casteren in de gaten dat er iets niet goed zat. Bij de plaatsing van een balkon op de derde verdieping ontstonden scheuren in de nok van het exemplaar op de begane grond. De uitvoerder trok direct aan de bel, getuige een stapel faxen en brieven die Van Casteren desgevraagd aan Cobouw laat zien.
Na overleg met de constructeur werd toen een stalen console ontworpen om de kolom extra te ondersteunen. Die moest met chemische ankers aan de kelderwand worden bevestigd. Maar toen de console begin 2002 op de bouwplaats arriveerde, bleek die te kort te zijn. Uit de faxen blijkt dat het architectenbureau terugverwees naar een verouderde detailtekening waarop niet de laatste wijziging in de vloerhoogte was doorgevoerd. De onderzoeker: "Die fout werd wel vaker gemaakt. In de correspondentie van diverse betrokkenen wordt voortdurend terugverwezen naar dezelfde detailtekening, die op dat moment al achterhaald was.”
De console kwam dus zo’n 10 centimeter tekort en Van Casteren heeft begrepen dat de constructeur voorstelde dat gat met een stalen schoen te overbruggen. Maar om welke reden dan ook, kwam er helemaal geen stalen schoen. Op de console kwamen twee verticaal geplaatste stalen draadeinden M24, tot aan de onderkant van de nok van de onderste balkonvloer. De draadeinden werden gevat in krimparme mortel. Een slechte constructie volgens Van Casteren. De uiteinden van de op maat gezaagde draadeinden kunnen bij belasten te hoge piekspanningen in het beton geven. Door belasten verkorten en verbreden de draadeinden ook. De verbreding kan bezwijken op trek van de mortel inleiden. Wegvallen van de krachtsopname door de mortel betekent een te hoge kracht op de nok. Die heeft het begeven, waardoor de fatale ramp in gang werd gezet.
Animatie
In een oogwenk voltrok zich het drama. Hoewel het bovenste balkon als eerste naar beneden kwam, zoals verschillende ooggetuigen meldden, lag de oorzaak daarvan bij de fundering, zegt Van Casteren stellig. Een griezelig nauwkeurige animatie die hij heeft laten maken, toont stap voor stap hoe de ramp zich voltrok.
Van Casteren komt nu met zijn bevindingen naar buiten omdat niemand erbij gebaat is dat er nog langer onduidelijkheid heerst. Van Casteren signaleert een onnodige paranoia voor betonconstructies. Fabrikant Schock van de Isokorven kwam vorige week al naar buiten met een gelijksoortig geluid. Het bedrijf ondervindt grote schade van de balkonramp. Hoogleraar betonconstructies J. Walraven van de TU Delft voerde voor Schock het onderzoek uit. Zijn conclusies komen overeen met die van Van Casteren, die in opdracht van prefabbalkonbouwer Granito opereerde.
- Bouw & Wonen Partners:
