Grachtenpanden in miniatuur

Het grachtenpand, het statussymbool van de gouden eeuw, is vandaag de dag een adembenemende attractie. De voorgevel van een Amsterdams grachtenpand vertelt een geschiedenis over de bouwer en wanneer het pand gebouwd is. In de postzegelserie van PostNL met vijf Typisch Nederlandse woningtypes, staat het Grachtenpand dit keer in de schijnwerpers. Eerder vielen het Houten huis en de Stolpboerderij die eer te beurt. Speciaal voor deze postzegelserie ontwierp de Nederlandse Vereniging van Postzegelhandelaren (NVPH) vijf eerstedagenveloppen. De postzegel met het Grachtenpand en bijbehorende eerstedagenvelop komen op 22 maart 2021 uit.

Stadspaleizen

Omdat er belasting werd geheven over de breedte van de gevel zijn de meeste grachtenpanden smal en diep. Gefortuneerden lieten huizen bouwen op dubbele kavels. In gevallen dat hij ook de achtergelegen kavels kocht en daar een koetshuis liet bouwen, werden deze huizen in de volksmond tot ‘stadspaleizen’ gedoopt. De grootste ‘collectie’ stadspaleizen en grachtenpanden staat in Amsterdam. Tot het eind van de 16e eeuw werden Amsterdamse huizen met puntgevels van hout gebouwd. Niet lang na grote stadsbranden in 1421 en 1452 werden de zijmuren van steen opgetrokken en in de 17e eeuw werden alle houten puntgevels in snel tempo vervangen door bakstenen trapgevels.

“Postzegels met gebouwen zijn een gewild verzamelobject voor veel postzegelverzamelaars en themaverzamelaars. Ze vertellen namelijk een geschiedenis – op een vierkante centimenter! Die passie deel ik ook, dus zodra zo’n postzegel uitkomt, zijn we daar extra alert op en weten we dat er veel vraag en aandacht voor komt”, vertelt Martijn Bulterman, voorzitter van de NVPH.

De invloed van Lodewijk

Elke gevelvorm kenmerkt een bouwstijl. Zo zijn trapgevels een typisch Renaissance bouw, en worden er vooral rode bakstenen gebruikt. Het latere classicisme brengt de tuitgevel. De hals- en klokgevels tonen de Franse invloed van Lodewijk de XIV en diens zoon Lodewijk de XV. De invloed van Lodewijk de XVI is weer zichtbaar in de houten lijstgevels: rechte lijsten met versieringen van dunne slingers en vazen.

Typisch Nederlands

De postzegelserie Typisch Nederlands besteedt dit jaar aandacht aan woningtypes en gevels die kenmerkend zijn voor Nederland. In de 1e uitgifte staat de stolpboerderij (4 januari). Het houten huis (22 februari) is de tweede postzegel in de serie van vijf, het grachtenpand (22 maart) is de derde in rij. In deze serie verschijnen nog de woonboten (6 april) en rijtjeshuizen (14 juni).