Hout als bouwmateriaal: wat zijn de voordelen en de mogelijkheden?

Voor bio-ecologisch bouwbedrijf Sidati is bouwen met hout al jarenlang de normaalste zaak van de wereld. Met zijn roots in de schrijnwerkerij kent het bedrijf hout door en door als materiaal. In dit artikel deelt Sidati graag zijn kennis, omdat er vaak veel onduidelijkheid bestaat over hout in de bouwsector.

Vragen zoals 'Is hout wel sterk genoeg voor constructies?' en 'Zorgen we niet voor ontbossing als we hout gebruiken voor bouwen?' hoor je regelmatig. Sidati wil die misverstanden ophelderen en benadrukt de voordelen en mogelijkheden van hout als duurzaam bouwmateriaal.

Hout kan worden onderverdeeld in twee categorieën: hardhout en zachthout. Hardhout komt van loofbomen, die hun bladeren elk jaar verliezen, terwijl zachthout afkomstig is van naaldbomen, die het hele jaar door groen blijven. Deze benamingen kunnen echter verwarrend zijn, want hoewel de naam anders doet vermoeden, is het juist zachthout van naaldbomen dat vaak ideaal is voor de bouwsector. Veel mensen denken dat alleen hardhout sterk genoeg is, maar zachthout blijkt een uitstekend bouwmateriaal te zijn.

Naaldhout heeft een relatief lage dichtheid vergeleken met loofhout, wat een groot voordeel is. Door het lichte gewicht is het hout namelijk eenvoudig te bewerken, te vervoeren en te verwerken op de werf. Ondanks dat het lichter is, beschikt naaldhout over een uitstekende sterkte-gewichtsverhouding, waardoor het zeker geschikt is voor dragende constructies.

Sterkteklasse

Naaldhout kan aanzienlijke variaties vertonen in mechanische eigenschappen, omdat het een natuurlijk product is, in tegenstelling tot materialen zoals beton en staal. De sterkte van naaldhout hangt af van factoren zoals de locatie van de boom en de periode van het jaar waarin deze is gegroeid. Daarom is het belangrijk om voor je houtbouwproject de juiste sterkteklasse te kiezen, gebaseerd op deze eigenschappen.

Naaldhout wordt vaak verwerkt tot CLT (cross-laminated timber) en LVL (laminated veneer lumber), waarbij houten platen kruislings worden verlijmd om sterke en grote bouwplaten te vormen. Deze techniek verhoogt de structurele sterkte van het hout, waardoor het geschikt is voor gebruik in hoogbouw en andere grote constructies.

In Europa worden vooral vurenhout (van de fijnspar) en grenenhout (van dennen) gebruikt. Dit naaldhout is voornamelijk afkomstig uit de boreale bossen in het noorden van Europa, waar het duurzaam wordt gewonnen en verwerkt.

Raakt het bos dan niet uitgeput?

"Bos is een geruisloze houtfabriek. In een bos wordt hout gemaakt, met als grondstoffen CO2 uit de lucht en water met wat voedingsstoffen uit de bodem. Zolang bomen leven, groeien ze. Zolang bomen groeien, vormen ze hout. Bos als houtfabriek: er gaat CO2 in – daar hebben we te veel van - er komt hout uit – daar krijgen we nooit genoeg van!"

Zo omschrijft Simon Klingen de levenscyclus van hout in zijn boek 'Houtfabriek – 21 misverstanden over bomen en bos.

Oftewel, hout is een oneindige grondstof, want het bos blijft groeien. Dit geldt echter wel alleen voor duurzaam beheerde bossen, die onder toezicht staan van de Forest Stewardship Council (FSC) of het Program for the Endorsement of Forest Certification (PEFC). Zij spelen een belangrijke rol bij het tegengaan van ontbossing en illegale houtkap en zo in het behoud van alle ecosysteemdiensten van het bos. Je herkent hout uit deze bossen aan het FSC- of PEFC-label.

Duurzaam en circulair bouwmateriaal

Door slechts 65% van de jaarlijkse bijgroei te oogsten, neemt het houtvolume per hectare in een duurzaam beheerd bos netto toe. Het bos herstelt zichzelf na de oogst en als dit niet voldoende is, worden er bomen bij geplant. In Europa is inmiddels twee derde van de bossen gecertificeerd, en elk jaar komt er 600.000 hectare bos bij.

Veel mensen denken ten onrechte dat bossen uitgeput raken door houtkap. Echter, een goed beheerd bos kan eindeloos hout blijven leveren zonder kwaliteitsverlies. Het belangrijkste kenmerk van een bos is dat het groeit, en daarmee blijft er altijd hout beschikbaar.

Naaldhout is bovendien een snelgroeiende houtsoort, wat het niet alleen duurzaam maakt, maar ook economisch aantrekkelijk als bouwmateriaal. Voor wie duurzaam en circulair wil bouwen, is hout de perfecte keuze. Het is momenteel het belangrijkste biobased materiaal in de bouwsector.

Meer interessante artikelen over Houtbouw lees je in ons Dossier Houtbouw of op het Houtconnect platform.