Binnen de Belgische bouwsector zijn het vooral kmo's die inzetten op hernieuwbare energiesystemen, modulaire technieken en digitalisering. Volgens projectleider Luc François van Buildwise is het duidelijk dat "bedrijven die investeren in netwerken en technologie de beste vooruitzichten hebben op succes." Toch blijven financiële drempels en een conservatieve markt uitdagingen voor bredere innovatie.
Product-, materiaal- en procesinnovaties effenen het pad
Uit de bevraging blijkt dat veel innovatieve kmo's zich richten op productinnovaties, met name in de ontwikkeling van hernieuwbare energiesystemen, plug-and-play-oplossingen en geavanceerde HVAC-systemen. Er is ook een sterke trend naar het integreren van duurzame materialen, waarbij levenscyclusanalyses worden gebruikt om energie-efficiëntie te verbeteren. Daarnaast spelen procesinnovaties, zoals modulaire bouwtechnieken en digitalisering, een cruciale rol in het efficiënter maken van de sector.Samenwerking en kennisdeling als innovatieversnellers
De meest innovatieve kmo's onderscheiden zich door een sterke focus op samenwerking. Ze bouwen actieve netwerken uit, werken nauw samen met onderzoeksinstellingen en hanteren transparante communicatie. Bovendien investeren ze in kennisdeling, zowel intern via opleidingen als extern via samenwerkingen. Deze bedrijven verkiezen betrokkenheid vanaf de ontwerpfase van een project, zodat innovatie optimaal geïntegreerd kan worden.Financiële drempels en conservatieve markt vormen uitdagingen
Ondanks de sterke drang naar vernieuwing blijven financiële obstakels een belangrijke barrière. De hoge investeringskosten en beperkte overheidssteun maken het voor veel kmo's moeilijk om nieuwe technologieën te implementeren. Daarnaast remt de traditionele en eerder conservatieve bouwsector innovatie af. Veel klanten zijn nog niet vertrouwd met innovatieve bouwmethoden zoals modulaire constructie, waardoor de vraag naar deze oplossingen beperkt blijft.Opvallend is dat de huidige hoge renovatievraag in Europa innovatie kan afremmen. Omdat bedrijven al voldoende werk hebben met traditionele bouwmethodes, ontbreekt de noodzaak om nieuwe technieken te omarmen.
Drie types innovatoren: leiders, aanpassers en traditionalisten
De studie identificeert drie types bedrijven op basis van hun innovatieaanpak:- Leiders zetten vol in op samenwerking en technologie. Ze investeren in R&D en werken samen met universiteiten.
- Aanpassers staan open voor innovatie, maar halen vooral inspiratie uit informele netwerkevenementen.
- Traditionalisten blijven trouw aan bestaande methodes en zijn terughoudend om te investeren in innovatie zonder een duidelijk financieel voordeel.
Technologie en netwerkvorming zijn sleutels tot innovatie
Een van de meest opvallende conclusies van de studie is dat samenwerking en netwerken de sterkste voorspellers zijn van innovatiekracht. Bedrijven die actief externe partnerschappen aangaan en technologie omarmen, hebben een aanzienlijk grotere kans om succesvol te innoveren. In tegenstelling tot wat vaak gedacht wordt, blijkt een sterke gehechtheid aan bestaande werkwijzen geen doorslaggevende hinderpaal te zijn voor innovatie.Luc François, Buildwise en projectleider van COSME Reno in België: "De marktbevraging bevestigt dat innovatie in de bouwsector vooral gedreven wordt door samenwerking en technologie. Kmo's die investeren in externe netwerken en nieuwe technologieën, zoals digitalisering en automatisering, hebben de beste vooruitzichten op succes. Tegelijkertijd vormen financiële beperkingen en een behoudsgezinde markt nog steeds belangrijke uitdagingen. Het is aan de hele sector om die mogelijkheden te benutten en de hindernissen te ruimen!"
De volledige resultaten van de enquête kunnen hier geraadpleegd worden.
