Uit de tussentijdse analyse van de Nieuwbouwbarometer blijkt dat warmtepompen een steeds grotere rol spelen in nieuwbouwwoningen in België. De opmars van deze technologie gaat ten koste van verwarmingssystemen op fossiele brandstoffen.
De verschuiving naar warmtepompen is niet overal even sterk. In Vlaanderen is de overstap opvallender dan in Wallonië, waar de evolutie trager verloopt. Zowel overheidsbeleid als veranderende consumentenvoorkeuren spelen hierin een rol. De invoering van het verlaagde btw-tarief zal deze trend naar verwachting verder versterken.
Warmtepomp wint terrein
Duurzame energie wint aan belang. Sinds de energiecrisis - die piekte in 2022 - is het aandeel warmtepompen in nieuwbouwwoningen in België aanzienlijk gestegen van 0,15% in 2017 tot 26% in 2024. Vooral in Vlaanderen is deze trend uitgesproken, daar was in 2024 28% van zowel de nieuwbouwhuizen als de nieuwbouwappartementen voorzien van een warmtepomp. In Wallonië was dit respectievelijk 6,7% en 4,5%.Fabrice Luyckx, Data Analyst bij Realo: "Op de secundaire markt verwarmt 95% van de huizen en 87% van appartementen nog met fossiele brandstof. Bovendien zien we daar momenteel nog geen grote verschuivingen. Nieuwbouw speelt dus een belangrijke rol om meer woningen met duurzame alternatieven op de markt te brengen, zeker voor appartementen waar het aandeel nieuwbouw ongeveer 45% van de markt beslaat. De meeste renovatieprojecten vinden plaats na de aankoop van een woning, dus de effecten van de energiecrisis en steunmaatregelen van de overheid zullen we pas op de langere termijn weerspiegeld zien op de secundaire markt."
Verwarming via de zon (zonneboiler) als primaire verwarmingsbron blijft in alle regio's een minimaal aandeel hebben. Gas blijft nog steeds de belangrijkste energiebron voor nieuwbouw (>50%), maar het aandeel loopt sterk terug.
Een warmtepomp mag dan momenteel over het algemeen duurder in aanschaf en installatie zijn dan een cv-ketel op aardgas, de hogere aankoopkost wordt gecompenseerd door lagere energiekosten tijdens de levensduur van de warmtepomp.
Vanwaar de druk op fossiele verwarming
Hoewel de trend naar duurzame energie duidelijk is, zijn de verklaringen minder uniform. Volgens de Nieuwbouwbarometer is de oorzaak te zoeken in een veranderde consumentenvoorkeur na de energiecrisis en beleidsmaatregelen."Energiekosten liggen vandaag bijna 69% hoger dan in 2020, en voor gas is dit zelfs 131%, getuige de huidige piek in de aardgasprijs", zegt Roel Helgers, Market Economist bij Matexi. "Maar naast de sterke prijsstijging, zien we ook een hogere volatiliteit. Dit zorgt ervoor dat meer mensen kiezen voor een woning met een warmtepomp en zonnepanelen waarbij de maandelijkse energiekosten niet alleen lager zijn, maar ook beter voorspelbaar en bovendien stuurbaar."
De energieprijzen zijn ook sneller gestegen dan de algemene inflatie, waardoor ze een groter deel innemen van de totale woon- en huishouduitgaven. Banken nemen dit aspect inmiddels ook mee in de toekenning van hypothecaire kredieten waarbij bijvoorbeeld kortingen worden toegekend wanneer het een energiezuinige woning betreft.
Uiteraard heeft ook het beleid een invloed – zo mag in Vlaanderen sinds 2021 een aardgasdistributiebeheerder geen aardgasaansluiting meer voorzien bij nieuwe grote verkavelingen, appartementsgebouwen, of groepswoningbouwprojecten waarvan de omgevingsvergunning voor stedenbouwkundige handelingen is aangevraagd vanaf 1 januari 2021.
