"De vergunningen voor nieuwbouw, de ruimtebeslagsnelheid en de verhardingsgraad. Al die indicatoren evolueren gunstig en wijzen op meer verdichting in Vlaanderen", zegt Marc Dillen, directeur-generaal van Embuild Vlaanderen. "Aangezien de nieuwe studie zich uitstrekt over de periode 2013 – 2021, komt het effect van de bouwshift amper tot uiting. Terwijl de doelstelling tegen 2025 van 3ha/dag bijkomend ruimtebeslag wel degelijk binnen handbereik ligt."
Zo zie je in onderstaande grafiek van het Departement Omgeving dat de verharde oppervlakte de laatste jaren afneemt. Netto wordt er vandaag minder verhard dan onthard, terwijl de studie het tegendeel naar voren schuift.
Vlaanderen goed op weg om de doelstelling bouwshift te behalen
Naast de afnemende verharding zijn er verschillende indicatoren die wijzen op gunstige trends bij nieuwe woningbouw.- 89% van de nieuwe woningen en appartementen werd in 2023 binnen bestaand ruimtebeslag opgetrokken. Dat blijkt uit gegevens van de Vlaamse overheid op basis van de aangevraagde vergunningen voor nieuwbouw.
- Het bijkomend ruimtebeslag is drastisch afgenomen van 5 ha/dag (2013-2019) naar 3,8 ha/dag (2019-2022). Nu ligt de doelstelling tegen 2025 van 3ha/dag binnen handbereik.
"Terwijl we het aantal vergunningen voor woningen tot 2022 zagen toenemen, gaat het bijkomend ruimtebeslag in dalende lijn. Dat wijst op verdichting. Het merendeel van de vergunningen gaat over appartementen. Bovendien is er vooral bijkomend ruimtebeslag door verstedelijking rondom grootstedelijke kernen zoals Antwerpen, Kortrijk en Mechelen. Naast hergebruik van sites, worden nieuwe woningen steeds gerealiseerd op ruimte bestemd voor wonen", aldus Marc Dillen.
Benut knowhow van landschapsaannemers
De verhardingsgraad is het hoogst in en rond stedelijke centra. De inwoners zijn er dan ook vragende partij voor meer ontharding. Een duurzame, klimaatbestendige en leefbare omgeving gaat gepaard met meer groene en blauwe ingrepen. Een bouwteam rekent op landschapsaannemers om dit te realiseren en te onderhouden. Want elk groter verdichtingsproject is ook een omgevingsproject. Dat gaat van de aanleg van groene daken en gevels tot het versterken van de biodiversiteit in een stedelijke omgeving d.m.v. groenblauwe netwerken tussen de bebouwing.Doelstelling specifiek voor open ruimte
Voor de open ruimte heeft de bouwshift een aparte en ambitieuzere doelstelling: de verhardingsgraad in de bestemmingen landbouw, natuur en bos is tegen 2050 minstens met 1/5 teruggedrongen ten opzichte van 2015. In 2050 zou er maximaal 36 840 ha verharde oppervlakte mogen bestaan in de open ruimte. Uit cijfers van het Departement Omgeving zien we ook hier de laatste jaren een afname. De verharde oppervlakte daalde in 2021 met 290 ha in de open ruimte en in 2022 met 350 ha.Verharding in openruimtebestemmingen bevindt zich grotendeels in landbouwbestemming. Het aandeel verharding in bos- en natuurbestemmingen is constant.
