Oproep aan jongeren: Stap in de bouw!

Het aantal leerlingen in de derde graad van het bouwonderwijs in Vlaanderen is vorig jaar met 5,13% gestegen, inclusief duaal leren. Deze opwaartse trend, die al sinds het schooljaar 2021-2022 zichtbaar is in het voltijds bouwonderwijs (exclusief duaal leren), zet zich ook voort in het schooljaar 2023-2024. Vergeleken met het voorgaande schooljaar is het aantal leerlingen in het voltijds onderwijs met 3,89% toegenomen. Hiermee zit het totale aantal leerlingen in de derde graad weer op het niveau van vijf jaar geleden.

Het grootste deel van de leerlingen, namelijk 64%, volgt een opleiding in de arbeidsmarktfinaliteit (voorheen BSO). Daarnaast kiest 21% voor een opleiding in de dubbele finaliteit (voorheen TSO), terwijl 10% een bouwopleiding volgt in het bijzonder secundair onderwijs. Slechts 5% van de leerlingen zit in een duaal leerstelsel.
Hoewel het aantal leerlingen in het duaal leren in de derde graad sterk toeneemt, met een groei van 37%, blijft het in verhouding tot de andere onderwijsvormen nog steeds klein.


Davy Maesen, gedelegeerd bestuurder van BOUWUNIE Limburg, reageert positief: "Dit is goed nieuws voor onze sector en we hopen natuurlijk dat deze stijgende lijn zich voortzet. Het onderwijs blijft een cruciaal instroomkanaal voor de bouwsector."

Een ander positief punt is dat er nu iets meer meisjes voor bouwopleidingen kiezen dan vijf jaar geleden, met een stijging van 1,2%. Ondanks deze toename blijft hun aandeel klein, namelijk 4,9%. Volgens Bouwunie zijn er verschillende redenen voor de stijging in het aantal leerlingen.

Maesen legt uit:
"De sector doet veel om aantrekkelijker te worden. We zitten nu in het derde jaar van de imagocampagne 'De Bouw Kijkt Verder', een initiatief van het sectorfonds en alle sociale partners. Deze campagne richt zich onder andere op jongeren en laat zien wat onze sector te bieden heeft: goede salarissen en voordelen, nieuwe technologieën en evoluties, doorgroeimogelijkheden en werkzekerheid. Het lijkt erop dat deze inspanningen langzaam beginnen te renderen."

Imagocampagne

Stefaan Meekers, bestuurslid JONG BOUWUNIE Limburg: "De bouw kampt nog altijd met een imagoprobleem. Een 'stiel' leren, blijft voor heel wat jongeren én hun ouders minderwaardig. Terwijl we dankzij onze stielmannen wel een dak boven ons hoofd hebben, een tafel om aan te eten, elke ochtend kunnen douchen of 's avonds onze sfeerverlichting kunnen aansteken. De bouw is een prachtige sector waarbij je meteen resultaat ziet van je werk, goed je boterham verdient en je kan rekenen op werkzekerheid. Het wordt tijd dat ook ouders dit beseffen en aanvaarden dat een zoon of dochter die een stiel uitoefent even waardevol is dan een dokter of advocaat".

"Jongeren actief warm maken voor een job in de bouw is dus de boodschap en één van de grote uitdagingen voor de toekomst," aldus Davy Maesen, gedelegeerd bestuurder van Bouwunie Limburg. De lopende campagne van Constructiv "De Bouw Kijkt Verder" speelt hierin alvast een rol.

Vanuit JONG BOUWUNIE LIMBURG willen we vandaag de bouw nog eens extra in een positief daglicht stellen en de boodschap meegeven aan deze jongeren en hun ouders: "Stap in de bouw". We hebben hiervoor een eigen fotoshoot georganiseerd en slogans bedacht gericht aan deze jongeren en hun ouders. "Ook jij kan het verschil maken", " Klaar om hoogtepunten te bereiken? " "Bouwen is cool", … telkens met voor zich sprekende beelden, zijn maar enkele slogans waarmee we jongeren willen aanspreken. Met slogans zoals "Leer je kinderen dat het ook oké is om met je handen te werken en toffe dingen te bouwen" of "Laat je kinderen zien hoe leuk het is om iets moois te maken met hun handen" willen we daarnaast ook de ouders alvast aanzetten tot nadenken. Via werfdoeken zullen deze binnenkort op Limburgse werven te zien zijn.

STEM@WORK

Stefaan Meekers: "Als JONG BOUWUNIE Limburg kunnen we het project STEM@Work dat hier vandaag plaatsvindt alleen maar toejuichen". STEM@Work is een initiatief van de Tongerse bedrijven Bouwbedrijf Meekers, Lambrechts-Nicolaers en SPAR-Lambrechts i.s.m. stad Tongeren en Ontdek Techniektalent provincie Limburg.

Via een geanimeerde rondleiding in de 3 deelnemende bedrijven boordevol techniekeducatie en doe-mogelijkheden kunnen 240 leerlingen van het 6de leerjaar lager onderwijs zelf ervaren hoe STEM toegepast wordt bij een echt bedrijf bij hen in de buurt.

"Vandaag kunnen jongeren dus zelf ontdekken wat de bouw allemaal te bieden heeft. De aanwezigheid van de Construbus, die uitgerust is met de nieuwste technologieën (schermen, informatica, VR-brillen), is bovendien een extra middel dat het imago van de bouwsector van een dynamische en innovatieve sector helpt versterken", besluit Meekers.

Vrees voor verdwijnen 7e jaar

Door de modernisering van het onderwijs krijgen leerlingen uit het vroegere BSO (huidige arbeidsmarktfinaliteit) nu al na de derde graad hun diploma. "Waardoor we het risico lopen dat het 7e jaar als overbodig beschouwd wordt. Veel jongeren zullen na hun zesde jaar meteen naar de arbeidsmarkt trekken in plaats van nog een specialisatiejaar te volgen", aldus Maesen. Met grote gevolgen voor een aantal nicheopleidingen die leiden naar knelpuntberoepen, zoals o.a. dakwerker. Deze opleidingen dakwerken kan je nu enkel in een 7de jaar volgen. "We zijn er ons bewust van dat scholen geen 'afgewerkt product' kunnen afleveren, maar op die manier gaat wel heel wat basiskennis verloren. Het komt er op aan om scholen te motiveren om die 7de specialisatiejaren toch te blijven aanbieden én om leerlingen te overtuigen ze te volgen", aldus Maesen.

100% duaal leren voor wie kan

Bouwunie vindt dat het duaal leren een veel prominentere plaats in het bouwonderwijs moet krijgen. Davy Maesen, gedelegeerd bestuurder BOUWUNIE Limburg: "Leerlingen die voldoende matuur en arbeidsmarktrijp zijn, zouden enkel maar een duaal leertraject in de bouw mogen volgen en dus geen voltijds leertraject met stage". Jongeren uit een duaal traject zijn gegeerd bij werkgevers, net omdat ze met een pak meer werkervaring op de arbeidsmarkt komen. Scholen moeten daarnaast niet langer investeren in de meest actuele infrastructuur, waardoor ze hun middelen elders kunnen inzetten. En de bouwopleidingen krijgen volgens Bouwunie op die manier een opwaardering waardoor meer jongeren voor een bouwopleiding zullen kiezen.

Concentratie van opleidingen

Ten slotte is Bouwunie voorstander om het aantal bouwscholen te beperken en te evolueren naar zogenaamde superbouwscholen. Vandaag investeert de bouwsector jaarlijks bijna 1,5 miljoen euro in het Belgisch bouwonderwijs. Dat geld gaat naar premies voor leerlingen die bouwonderwijs volgen, naar de lerarenopleidingen en ondersteuning van scholen die bouwvakonderwijsrichtingen organiseren. Een klein miljoen wordt nu verdeeld tussen de ruim 200 scholen in Vlaanderen. Door de middelen te centraliseren naar slechts enkele superbouwscholen en de leerlingen die er school lopen, spreken we niet meer over een paar duizend euro per bouwschool, maar wel over meer dan 100.000 euro per superbouwschool. Op die manier krijg je als vanzelf een hefboom tot meer kwalitatief onderwijs. En verhoog je in één beweging ook de aantrekkelijkheid van dat onderwijs. Bouwunie vergelijkt de superbouwscholen met kokscholen en topsportscholen. "Wil je kind kok worden of blinkt het uit in een sport, dan is het de normaalste zaak van de wereld dat je dat kind naar één van de gespecialiseerde scholen stuurt. Desnoods op internaat. Iedereen wil het beste voor zijn kind. Voor bouwopleidingen willen we datzelfde effect creëren. Wil je kind naar de bouw, dan zou het naar een gespecialiseerde school moeten gaan om in het beroepsleven de beste kansen te krijgen", aldus Maesen. Scholen die erkend willen worden, moeten uiteraard aan een aantal criteria voldoen. Geografische spreiding is belangrijk, net als moderne infrastructuur, bijscholingsmogelijkheden voor leerkrachten en een divers aanbod creëren. Elke provincie moet een totaalaanbod voor bouwopleidingen hebben, zodat iedereen in zijn eigen provincie naar een bouwschool kan.