Opwaardering studentenlonen bouw heeft nefast averechts effect

Meer dan één op vijf werkgevers annuleerden afgelopen zomer zijn of haar jobstudent nog voor die begon. Een derde wil geen jobstudenten meer tewerkstellen. Dat blijkt uit een rondvraag van Bouwunie. Reden? De kostprijs. “Sinds 1 juli van dit jaar zijn de studentenlonen voor jobstudenten in de bouw opgetrokken naar het minimumloon in de sector voor arbeiders vast in dienst. Concreet gaat dit over de helft tot meer per uur dan voordien. Na de voorbije loonindexeringen en prijsstijgingen, is dit duidelijk iets wat de werkgevers er niet meer willen bijnemen”, zegt Bouwunie-topman Jean-Pierre Waeytens.

De opwaardering was de studentenlonen was bedoeld om de bouw aantrekkelijker te maken voor jongeren. In de hoop ze na hun studies definitief naar de sector te lokken, want de bouw heeft nog altijd nood aan veel nieuwe mensen, zo’n 15.000 per jaar. “Maar de maatregel schiet zijn doel volledig voorbij. In plaats van jongeren aan te trekken, haken meer werkgevers af”, aldus Waeytens. Dat er minder jobstudenten aan het werk waren, uit zich ook in de officiële cijfers (bron: Constructiv).

Afgelopen zomer waren er in Vlaanderen 310 jobstudenten minder aan de slag in vergelijking met de zomer van 2022 (van 4.981 naar 4.671). En zelfs 663 minder dan in de zomer van 2021 (5.334). In België gaat het zelfs over respectievelijk 510 en 937 minder studenten. Bouwunie dringt aan op een evaluatie en heeft die op de agenda van het volgende Paritair Comité voor de bouw gezet. Volgens de bouworganisatie zijn er mogelijke oplossingen, maar deze zijn verre van evident.

Vakbonden en werkgevers waren overeengekomen de studentenlonen te verhogen om zo meer studenten te lokken. Zo kunnen voortaan ook studenten zonder bouwopleiding als jobstudenten in de bouw ingezet worden aan dezelfde voorwaarden als jobstudenten met een bouwopleiding. Maar het loonverschil met het verleden is groot. Kreeg een student zonder bouwopleiding vroeger 10,470 euro per uur, dan is dat sinds 1 juli 17,157 euro per uur. Voor studenten met een bouwopleiding steeg het loon van 11,345 euro per uur naar eveneens 17,157 euro per uur. Ofwel respectievelijk 64% en 51% meer. Met alle gevolgen van dien. 22% van de Vlaamse bouwwerkgevers annuleerde afgelopen zomer het contract met de jobstudent. Bijna 7 op 10 werkgevers zegt de opwaardering van de studentenlonen geen goede maatregel te vinden om meer instroom te creëren. Integendeel.

Onrust op de werkvloer

De maatregel kost de werkgever niet alleen meer, veel Vlaamse bouwwerkgevers vrezen ook voor onrust op de werkvloer. “Stel dat twee broers samen in hetzelfde bouwbedrijf werken. De ene als vaste werknemer aan het minimumloon in de sector, de andere als jobstudent aan hetzelfde minimumloon. Maar de broer-jobstudent houdt op het einde van de maand netto wel veel meer over, want studentenlonen geniet van een voordeliger fiscaal en sociaal regime. Van een studentenloon gaat veel minder sociale zekerheidsbijdrage af en het studentenloon wordt vaak niet belast. Je kan je voorstellen dat dit moet steken bij de broer-werknemer”, aldus Waeytens.

Evaluatie dringt zich op

Bouwunie vraagt een evaluatie van de maatregel. Die gebeurt op haar vraag volgende maand op het Paritair Comité. Bouwunie wil zoeken naar een realistische oplossing. “We beseffen dat de studentenlonen opnieuw verlagen niet evident zal zijn. Maar de minimumlonen voor de vaste bouwvakarbeiders verhogen, is sowieso uitgesloten. Wij hebben een aantal mogelijke pistes, maar het is nog maar de vraag of alle sociale partners in de bouwsector hiermee gaan kunnen leven. De bedoeling hiervan moet zijn om zo snel mogelijk opnieuw een noemenswaardig verschil te creëren tussen het loon van de vaste werknemers en de studenten in de bouw. Op die manier zal het voor de werkgevers draaglijker en betaalbaarder zijn om opnieuw studenten in te schakelen”, besluit Waeytens.