“Brussel is de hoofdstad van de art nouveau. Daar kunnen we als Brusselaars niet fier genoeg op zijn en daar moeten we als Brusselse overheid volop op inzetten. Op het eerste zicht valt de vroegere woning van Hemelsoet niet op. Maar ze is een getuige van een belangrijke architecturale periode, namelijk de tweede golf van art-nouveau-architecten. De art nouveau komt daarin terug, maar niet meer als enige stijl. Juist die mengvorm vormt de troef van dit gebouw. Het is dan ook zeer goed dat we een mooi voorbeeld van deze architectuur nu definitief beschermen,” verklaart Pascal Smet.
Wie is François Hemelsoet?
François Hemelsoet (Schaarbeek 1875 - Sint-Pieters-Woluwe 1947) studeert korte tijd aan de Academie van Brussel en leert het vak via een stage bij architect Henri Jacobs. Vanaf 1902 werkt hij als zelfstandig architect. Zijn eerste werk is het ontwerp en de bouw van zijn eigen woning. Daarna zal hij nog veel gebouwen ontwerpen, voornamelijk burgerwoningen in Schaarbeek.François Hemelsoet is een van de vertegenwoordigers van de tweede golf van art-nouveau-architecten, in het begin van de twintigste eeuw. Ze ontwerpen geen gebouwen in zuivere art-nouveaustijl meer, maar gebruiken er elementen van in gebouwen die door hun stijl vooral naar het verleden verwijzen.
Zijn eigen woning beantwoordt volledig aan de karakteristieken die hij ook in zijn latere gebouwen zal toepassen. Zo bevat de voorgevel niet alleen elementen in art nouveau, zoals de smeedijzeren borstweringen en de toegangsdeur, maar ook kenmerken van de neo-Vlaamse renaissancestijl. In het interieur komt de art nouveau terug in de glasramen en de trapleuning van het trappenhuis, terwijl de leefruimten in neo-Vlaamse renaissance- en Lodewijk XV-stijl zijn opgetrokken.
Het huis Hemelsoet
De woning in de Prinses Elisabethlaan 22 heeft ongetwijfeld bijgedragen tot de succesvolle carrière van de architect. Het was immers niet alleen zijn privéwoning, maar hij ontving er ook klanten in zijn bureau. Het is dan ook duidelijk dat het gebouw een representatieve en publicitaire functie had. Voor zijn eigen en eerste woning heeft hij overduidelijk bijzondere aandacht besteed aan zowel de uitwerking van het gebouw als het materiaalgebruik. Zowel binnen als buiten koos hij voor hoogstaande producten zoals wit-en blauwsteen, smeedwerk en glas-in-lood. In het interieur valt ook de hoogstaande kwaliteit van de decoratie op, zoals de parketten met verschillende motieven, stucwerk en gebeeldhouwd houtwerk. Als aankomend en ambitieus architect wilde hij duidelijk zijn vaardigheden tonen.Het beschermingsproces
De beschermingsaanvraag werd eind 2018 ingediend door de mede-eigenaars. De Brusselse Hoofdstedelijke Regering nam op 20 december 2018 akte van deze aanvraag.In april 2019 heeft de Koninklijke Commissie voor Monumenten en Landschappen een gunstig advies uitgebracht en heeft ze verzocht om de bescherming uit te breiden tot de totaliteit van het huis aan de straatkant. In maart 2020 opende het Gewest de procedure tot bescherming als monument van bepaalde delen van de voormalige persoonlijke woning van architect François Hemelsoet.
Wat wordt er beschermd?
De bescherming betreft de voorgevel, met inbegrip van het torentje en het torendak, het dak, de inkomhal-inrijpoort, met inbegrip van de koetspoort aan de achtergevel, het trappenhuis en het interieur van de eerste verdieping, met inbegrip van het schrijnwerk van de achtergevel, van de voormalige persoonlijke woning van architect François Hemelsoet in de Prinses Elisabethlaan 22 in Schaarbeek, en dat door hun historische en esthetische waarde.
