"Ik kon best wel leren, maar mijn ouders vonden het prima dat ik iets met mijn handen ging doen. Zo rolde ik van de ene bouwkundeopleiding in de andere, van VBO naar MBO, HBO en uiteindelijk de architectuuropleiding. Maar ik wist toen nog niet waarom een gebouw eruitzag zoals het deed. Dat intrigeerde me." Maarten vertelt hoe zijn nieuwsgierigheid naar de achterliggende reden van gebouwontwerpen hem uiteindelijk naar de architectuur leidde. Het was echter niet alleen het technische aspect dat hem aantrok, maar ook de vraag naar de menselijke interactie met gebouwen.
De mens centraal
Tijdens een excursie naar Berlijn ontdekte Maarten een van de gebouwen die hem zou vormen als architect: "We bezochten het Joods Museum van Daniel Libeskind. Ik vond het gebouw zo intrigerend. Het was een gebouw dat emoties opriep, en ik wilde weten waarom. Het was een beslissend moment voor mij om verder te gaan met architectuur."Zijn benadering van architectuur is pragmatisch, maar altijd met oog voor het menselijk gebruik ervan. "Een gebouw moet functioneel zijn. Het moet niet alleen mooi zijn om naar te kijken, maar vooral dienstbaar aan de mensen die het gebruiken. Als het niet praktisch is, kan het in mijn ogen ook niet mooi zijn." Dit idee loopt als een rode draad door zijn werk. Voor Maarten moet esthetiek altijd in dienst staan van het gebruik, nooit andersom.
De sleutel is de samenwerking
Het proces van ontwerpen ziet Maarten als een samenwerking tussen de architect, opdrachtgever en gebruiker. "Sommige mensen denken dat architecten achteroverleunen in een stoel, een briljant idee krijgen en dan dat idee uitwerken. Maar zo werkt het niet. Het is een proces van proberen, schetsen, opnieuw beginnen. Het is puzzelen en sleutelen, net zolang tot alles klopt. En dat doe je samen met de opdrachtgever."Bij elk project dat hij aanpakt, zoekt Maarten naar de balans tussen privéruimtes en gemeenschappelijke ruimtes, een belangrijke overweging, zeker bij woongroepen of collectieve woonvormen. "Het gebruik van een gebouw is de dirigent van de architectuur. Het bepaalt hoe ruimtes zich tot elkaar verhouden, en hoe mensen erdoorheen bewegen. Dat is wat ik samen met mijn opdrachtgevers en gebruikers ontdek tijdens het ontwerpproces."
Duurzaamheid is ook efficiëntie en flexibiliteit
Ook duurzaamheid is een thema dat veel terugkomt in zijn werk. Maarten pleit voor creatieve oplossingen binnen de bestaande woningvoorraad. "Een groot deel van de woningcrisis zullen we moeten oplossen door beter gebruik te maken van de bestaande ruimte. We moeten efficiënter omgaan met de vierkante meters die we al hebben, bijvoorbeeld door gebouwen te splitsen of ruimte collectief te gebruiken."Het gaat daarbij niet alleen om technische verduurzaming zoals het gebruik van zonnepanelen of een warmtepomp, maar om het gebruik van biobased materialen, en om flexibiliteit in de ontwerpen. "Een gebouw moet zich kunnen aanpassen. Het moet niet alleen vandaag werken, maar ook over 50 of zelfs 100 jaar. Dat betekent dat het ontwerp flexibel moet zijn, zodat het kan transformeren voor ander gebruik, zoals van een verzorgingstehuis naar een studentenwoning."
Ontwerpen is zwoegen
Aan het einde van het gesprek vraag ik Maarten naar zijn belangrijkste les voor de nieuwe generatie architecten. Hij glimlacht even, maar is meteen serieus: "Het is goed om ontevreden te zijn. Als ontwerper moet je altijd kritisch blijven, je weet dat een ontwerp nooit af is. Dat is de enige manier om echt vooruitgang te boeken."Het is duidelijk dat Maarten Nieuwenhuize een architect is die gelooft in samenwerking, mensgerichte ontwerpen en de lange levensduur van gebouwen. Zijn benadering is praktisch, maar nooit zonder een diepere visie. "Een gebouw moet iets toevoegen aan het leven van de gebruiker. Dat is uiteindelijk waar architectuur om draait," besluit hij.
