Waarom gender en stedenbouw?
De publieke ruimte in de stad is van en voor iedereen, maar wordt in de praktijk door mannen[1] gedomineerd. Voor meisjes, vrouwen[2] en personen die niet beantwoorden aan de klassieke cisgender normen kan de publieke ruimte soms onwelkom en angstaanjagend aanvoelen, en onveilig zijn.Stedenbouw en architectuur zijn historisch, en nog steeds, overwegend mannelijke aangelegenheden. Dit maakt dat de stad en de publieke ruimte vanuit mannelijk perspectief werden ontworpen, zonder in acht name van de noden van vrouwen en meisjes. Menig onderzoek bevestigt dat, door het gebrek aan een gendergevoelige aanpak, vrouwen en meisjes zich niet veilig voelen (en zijn) in de publieke ruimte, zich hierdoor ook anders bewegen door de stad, en de stad niet ten volle kunnen benutten.
Reden te over waarom de Stad dit jaar een open projectoproep lanceerde gericht op initiatieven die een gendergevoelige aanpak van stadsontwikkeling naar voor brengen. Negentien organisaties dienden een voorstel in. Een jury vertegenwoordigd door de departementen Stedenbouw en Gelijke Kansen, alsook een extern jurylid verbonden aan de Universiteit van Luik, selecteerde uiteindelijk zes projecten.
Bevoegd schepen voor stedenbouw en openbare ruimte Ans Persoons (One.Brussels-Vooruit): "Het is de eerste keer dat we een projectoproep lanceren rond gender & stedenbouw en we kregen meteen veel reacties. Het is duidelijk een thema dat ‘leeft’. De geselecteerde projecten zijn erg verschillend, maar telkens op hun manier relevant. Zowel vrouwen en meisjes als personen uit de LGBTQIA-gemeenschap eisen steeds meer hun plaats op in de publieke ruimte, maar stoten daarbij nog steeds op heel wat hindernissen. Het zijn die obstakels die we via de geselecteerde projecten in kaart willen brengen en aanpakken. Want de stad is van iedereen."
De laureaten
Girls make the City- ZIJkant vzw en Wetopia:
Aan de voet van de Kapellekerk organiseert ZIJkant VZW dit najaar een co-creatieparcours met een groep tienermeisjes. De meisjes wonen in de buurt of gaan er naar school en zullen onder begeleiding van experten aangemoedigd worden om na te denken over de publieke ruimte in de stad: wat hebben zij nodig om er zich thuis te voelen? De plek werd niet toevallig gekozen. In het kader van het nieuwe circulatieplan, en schrapping van één rijstrook, komt een hele ruimte tussen de Kapellekerk en het skatepark vrij. Op deze plek is het de bedoeling om op het einde van de workshops een concrete interventie door en voor meisjes uit te voeren. Er zal ook een publicatie uitgebracht worden met aanbevelingen voor genderinclusieve publieke ruimte en een podcast met de ervaringen van de meisjes. 
Stalingrad au féminin!- STALEM asbl:
In het zuidelijke deel van de vijfhoek, rondom het Zuidstation, zijn vrouwen over het algemeen minder zichtbaar en aanwezig in de publieke ruimte. Met deze vaststelling opent Stalem asbl, de lokale handelsvereniging, het debat. De vereniging wil in de eerste plaats in dialoog gaan met de vrouwen uit de wijk. In samenwerking met Periferia vzw worden een aantal ateliers georganiseerd rond het gebruik, of gebrek daaraan, van de openbare ruimte. Het sluitstuk van het project wordt een fototentoonstelling in de wijk van en door de vrouwen van Stalingrad.Queering Brussels- L’architecture qui dégenre asbl :
Van 10 september tot 21 november 2022 zal de tentoonstelling Queering Brussels te zien zijn in de Sint-Gorikshallen. De tentoonstelling maakt een balans op en projecteert een mogelijke toekomst van de stad Brussel door een queer bril. Doel van de expo is het publiek bewustmaken van de gender- en queerdimensie van architectuur en de impact van LGBTQIA+-seksualiteitskwesties in architectuur en stedenbouw. Gedurende de hele tentoonstelling wordt ook een aanvullend programma aangeboden met stadsrondleidingen, lezingen en filmvertoningen rond gender, de stad en specifieke LGBTQIA+-kwesties.Girls ‘n Play- RED/Laboratoire Pédagogique vzw & Alive Architecture:
RED/Laboratoire Pédagogique organiseert in samenwerking met Alive Architecture een reeks van 8 workshops met een groep van Brusselse meisjes. De workshops zijn gericht op de specifieke behoeften van de meisjes bij het ontwerpen van openbare ruimten. Hun rechten op veilige, toegankelijke en comfortabele openbare ruimten worden daarbij centraal gesteld. De workshops eindigen met een installatie op een openbare ruimte in de Stad en een documentaire over het hele proces.JES Brussels vzw:
Het team Straathoekwerk van Jes Brussels is al ruim 15 jaar actief rond Anneessens en de Papenvest (Vijf Blokken). Net voor corona werd tevens een meisjeswerking opgestart. Met deze oproep krijgt deze werking een nieuwe impuls. Via participatieve ateliers met de groep is het de bedoeling om de ervaringen en noden van de meisjes aan de oppervlakte te brengen. De wijk staat voor grote veranderingen. Er zal meer bepaald dieper ingegaan worden op de renovatie van de Vijf Blokken en welke impact die mogelijks op de meisjes in de wijk heeft. Het proces eindigt met een interventie of zichtbare activiteit in de wijk. De organisatie hoopt hiermee de drempel te verlagen om de publieke ruimte in de toekomst op verschillende manieren te gebruiken.Bureau van Stadsverzamelaars - Lilith & Mo vzw :
Gedurende een week strijkt het Bureau van Stadverzamelaars neer op een plein in de stad. Het bureau nodigt buurtbewoners, voorbijgangers en andere nieuwsgierigen uit om op ontdekkingstocht te gaan op het plein. Door middel van kleine opdrachten wordt op een ludieke en speelse manier op zoek gegaan naar hoe mannen en vrouwen het plein gebruiken en vooral waarom. Waar het bureau zal neerstrijken is vooralsnog een verrassing.Lydia Mutyebele Ngoi, schepen bevoegd voor Gelijke Kansen besluit: "Stedenbouw zorgt voor een harmonieuze inrichting van het grondgebied en plant tot op zekere hoogte de evolutie ervan. Zoals bekend hebben diversiteit en stadsplanning een grote invloed op de veiligheid en toegankelijkheid van diensten voor verschillende gebruikersgroepen, waaronder vrouwen en LGBTQIA+-ers. Ik ben blij dat mijn collega de activiteiten en overwegingen steunt die via deze projecten zijn voorgesteld om de Brusselse openbare ruimte te "ontmannelijken". De uitvoering van dergelijke acties zijn namelijk belangrijke onderdelen van de actieplannen voor gendergelijkheid en LGBTQIA+ van de stad."
