Volgens Embuild Vlaanderen ligt de oorzaak niet alleen bij de afschaffing van de vestigingswetgeving, waardoor iedereen zonder verplichte beroepskennis een bouwbedrijf kan starten. "De combinatie van stijgende kosten, krappe marges en zware administratieve druk creëert een fragiel ondernemersklimaat, vooral voor starters," aldus directeur-generaal Caroline Deiteren.
De nieuwste cijfers van Statbel bevestigen wat Embuild Vlaanderen al langer aankaart: de bouwsector kreunt onder structurele druk. In het eerste kwartaal van 2025 gingen maar liefst 742 bouwbedrijven in ons land failliet – een stijging van meer dan 50% ten opzichte van het vijfjarig gemiddelde. Twee op de drie failliete bouwbedrijven waren Vlaams. Daarmee vertegenwoordigt de bouwsector opnieuw een kwart van alle faillissementen in België.
Caroline Deiteren, directeur-generaal van Embuild Vlaanderen, plaatst de cijfers in perspectief.
"Sinds de afschaffing van de vestigingswetgeving in Vlaanderen is het aantal starters in de bouw verdubbeld, maar hun slaagkansen liggen historisch laag. Vlaamse bouwstarters blijken het steeds slechter te doen, terwijl hun kansen in Wallonië licht zijn toegenomen. In Vlaanderen kan sinds de afschaffing van de vestigingswetgeving iedereen zonder vereiste van beroepsbekwaamheid starten. Dit verklaart voor een stuk waarom de Vlaamse bouwsector disproportioneel zwaar wordt getroffen door faillissementen." Maar dit verklaart natuurlijk niet alles, vervolgt Deiteren. "De combinatie van sterk gestegen kosten, krappe marges, zware administratieve lasten en lange vergunningstrajecten zorgt voor een uiterst fragiel ondernemersklimaat - voor alle bouwbedrijven, maar zeker ook voor kleine en startende spelers."
Vlaanderen heeft ambitieuze bouw- en renovatiedoelstellingen, maar die zijn alleen haalbaar als er voldoende gezonde en professionele bouwbedrijven zijn om ze te realiseren.
Daarom herhaalt Embuild Vlaanderen haar oproep tot gerichte structurele maatregelen:
- De invoering van een nieuw, modern, bindend kader voor starters in de bouw: Sinds het wegvallen van de vestigingswetgeving kan iedereen starten in de bouw en is de kwaliteit van starters afgenomen. Daarom willen wij de toegang tot het bouwberoep opnieuw koppelen aan de nodige scholing en professionalisme. Naast het cruciale belang van o.a. de kostprijsberekening van een project, maakt de technische evolutie van de laatste jaren dat een aannemer zich continu dient bij te scholen om de vereiste kwaliteit te leveren. Daarom is opnieuw een bindend kader nodig dat zowel de bouwsector als de klanten beter zal beschermen.
- Snellere en efficiëntere vergunningverlening: Een stabiele orderportefeuille is van levensbelang voor bouwbedrijven. Vandaag slorpen lange en onzekere vergunningsprocedures enorm veel tijd, geld en energie op. Vlaanderen moet dringend werk maken van rechtszekere, robuuste en snellere vergunningstrajecten.
- Structurele en toekomstgerichte investeringen door de overheden: Vlaanderen kampt met een onderhoudsachterstand voor cruciale infrastructuur zoals wegen, bruggen, waterwerken en zorggebouwen. Bijna een kwart voldoet niet meer aan de kwaliteitsnormen, wat de veiligheid bedreigt. Investeringen zijn nodig om onze infrastructuur toekomstbestendig te maken, onze logistieke positie te versterken én om klimaatuitdagingen zoals droogte en overstromingen het hoofd te bieden. Ook in de zorgsector zijn de noden nijpend: zonder bijkomende middelen komt zelfs basisinfrastructuur onder druk te staan. Door vandaag te investeren in robuuste infrastructuur, leggen we de fundamenten voor morgen en zorgen we tegelijk voor een stabiele bouwsector.
De bouwsector is essentieel voor de Vlaamse welvaart, om betaalbaar wonen te realiseren, de infrastructuur te verbeteren, de klimaatdoelstellingen te halen, enz.. Deze faillissementsgolf is niet louter een economisch signaal, maar ook een maatschappelijke wake-up call. Zonder een structurele aanpak riskeren we onze bouwcapaciteit én toekomstige ambities zwaar te ondermijnen.
