Tekort aan eigen middelen nefast voor woonkredieten

De Beroepsvereniging van het Krediet bericht vandaag over de forse daling van het aantal woonkredieten. Uit de statistieken blijkt het te gaan om het laagste niveau voor een derde kwartaal in bijna twintig jaar. Volgens Embuild Vlaanderen dient de Vlaamse regering in te grijpen, want de woningmarkt in Vlaanderen staat onder druk als gevolg o.a. de grote vraag, de hoge bouwgrondprijzen en de stijgende rente. Bovendien zorgen de hoge vastgoedprijzen ervoor dat banken heel wat eigen middelen vragen aan kandidaat-kopers. Die drempel is te hoog voor heel wat gezinnen. Daarom vraagt Embuild Vlaanderen een ‘waarborg eigen middelen’ aan de Vlaamse overheid. De Vlaamse bouw ziet zijn activiteiten bovendien dalen en heeft dan ook nood aan ondersteunende maatregelen.

Terwijl het mediaan woonhuis in Wallonië 175.000 euro kost, is dat in Vlaanderen intussen 295.000 euro. Daardoor hebben Vlaamse gezinnen niet enkel een hogere maandelijkse hypotheeklast, ook moeten zij meer eigen middelen voorzien. Als de bank 20% eigen middelen vraagt, moet een Vlaams gezin 59.000 euro sparen vooraleer zij een woning kan verwerven, terwijl bij een Waals gezin 35.000 euro volstaat.

Door de stijgende huizenprijzen, stijgt bijgevolg het vereiste spaargeld dat nodig is om een huis te kopen. Wie vorig jaar voldoende spaargeld had om te kopen, komt vandaag mogelijk te kort. Zo dreigt een vicieuze cirkel waarin potentiële eigenaars telkens opnieuw onvoldoende spaargeld hebben om eigenaar te worden.

Eigen middelen vooral een probleem bij nieuwbouw

Een nieuwbouwwoning moet vandaag voldoen aan de strengste energienormen. Dat verlaagt aanzienlijk de energiefactuur en verhoogt het wooncomfort. Wie een bestaande woning koopt en renoveert, kan de investeringen spreiden. Maar bij nieuwbouw moet de volledige investering gebeuren bij aanvang van het project.

We zien vandaag al een vertraging van de nieuwbouwactiviteit. In de eerste 3 kwartalen van 2023 werden 35.110 bouwvergunningen aangevraagd voor nieuwbouwwoningen. Dat is 10% minder dan vorig jaar. Toen werden er nog 38.903 aanvragen geregistreerd. Het aantal aanvragen in 2023 is opmerkelijk lager dan in de vorige jaren. In 2019 registreerde het Omgevingsloket Rapportering nog 48.349 aanvragen in de eerste 3 kwartalen van het jaar. Het pessimisme bij aannemers in Vlaanderen gaat dan ook in stijgende lijn. Uit een recente enquête van VOKA blijkt dat de voor heel 2023 een achteruitgang van de economische activiteit verwacht met maar liefst 8 procent.

Waarborg eigen middelen

Volgens Embuild Vlaanderen kan een ‘waarborg eigen middelen’ de oplossing bieden aan mogelijke kandidaat-bouwers die wel voldoende inkomen hebben maar over onvoldoende eigen middelen beschikken. Momenteel komen zij vaak niet in aanmerking voor een lening omdat hun leenlast volgens de bank te zwaar zou doorwegen. Een waarborg van de Vlaamse overheid kan dienen als compensatie voor een deel van de eigen middelen, zodat de kandidaat-bouwers toch een banklening kunnen krijgen.