Verduurzaming van de Nederlandse woningmarkt valt stil

Er zijn in het derde kwartaal van 2019 weer minder woningen te koop gezet dat het vorige kwartaal. “De bestaande koopwoningmarkt is krapper geworden met het gevaar dat de prijzen op termijn weer sterker zullen stijgen” aldus Gaby Balkema namens NVM-vakgroep Wonen. “Als de nieuwbouw stil ligt, stokt ook de doorstroming op de markt” stelt NVM-voorzitter Onno Hoes. “En juist die doorstroming zorgt voor de verduurzaming van onze gebouwde omgeving.”

“Een groot deel van de verhuizingen gaat doorgaans gepaard met een verbouwing. En bij elke verbouwing wordt het verduurzamen tegenwoordig meegenomen. Zorg daarom voor doorstroming op de markt, zodat we ook kunnen verduurzamen” aldus Onno Hoes.

In het derde kwartaal van 2019 zijn er evenveel bestaande koopwoningen verkocht dan in het jaar ervoor. De huidige woningmarkt is voor een groot deel afhankelijk van wat huishoudens te koop zetten. Het is daarom zorgelijk dat afgelopen kwartaal 5% minder bestaande koopwoningen op de markt zijn gezet. Dat geldt deels ook voor nieuwbouw. Hoewel het aantal nieuwbouwwoningen dat te koop is gezet vergelijkbaar is met eerdere kwartalen, laten de statistieken van NVM zien dat er minder nieuwbouwwoningen verkocht zijn als gevolg van de hoge prijzen.

Gaby Balkema, voorzitter van NVM-vakgroep Wonen: “Dagelijks krijg ik vragen van consumenten vragen over de betaalbaarheid van woningen. Aan de ene kant maakt de huidige lage rente dit een uitstekend moment om te kopen. Aan de andere kant kunnen steeds minder mensen instappen op de woningmarkt. Voor een gemiddelde woning heb je tegenwoordig een bovengemiddeld salaris nodig. Wanneer je doorstroomt en een nieuwe hypotheek tegen een lagere rente afsluit, kun je veelal een grotere woning kopen tegen lagere hypotheeklasten. Wanneer je echter een starter bent, is het lastig om de kosten die horen bij de aanschaf en aankleding van het huis op te brengen. Ook is het aanbod lang niet toereikend, en de schaarste drijft de prijzen verder omhoog.”

Hoog prijsniveau remt verkoop nieuwbouw

Hoes: “Door het hoge prijsniveau blijven ook nieuwbouwwoningen langer in verkoop staan. Nieuwe woningen zijn per definitie duurzamer dan oudere woningen. Het gebrek aan passend aanbod zorgt er daarnaast voor dat potentiële kopers langer in de bestaande woningen blijven zitten, die dus niet verbouwd en verduurzaamd worden. Als de nieuwbouw-impasse lang duurt, komt de hele woningmarkt piepend en krakend tot stilstand.”

Naar schatting worden er op jaarbasis zo’n 200.000 woningen verkocht.

Balkema: “Dat lijkt een mooi aantal, maar gezien de lage rentestanden presteert de woningmarkt niet zo goed als dat het zou kunnen. In het verleden hebben we meer verkopen gezien. Er wordt nu minder in de verkoop gezet en dus wordt er minder verkocht. Dat zorgt voor schaarste, en dat kan ook de reden zijn voor de prijsstijging van 7,2% ten opzichte van het derde kwartaal van vorig jaar.”

Verduurzaming moet wel mogelijk zijn

De NVM heeft Kadaster onderzoek laten doen naar wie welke labelklassen koopt. Uit het onderzoek komt naar voren dat jongeren met name woningen kopen in de labelklassen C, D en E. Dat betekent dat juist de minst kapitaalkrachtige groep de komende jaren voor een grote opgave komt te staan om hun woningen te verbeteren. “In absolute aantallen ligt de grootste opgave nog wel steeds bij de senioren, zij blijven de grootste groep in relatief slechte woningen met F en G labels. Zolang er voor hen geen passende seniorenwoning is, blijven zij daar wonen” aldus Onno Hoes.

NVM roept op tot vastgoedregisseur

“Jongeren willen over het algemeen wel verduurzamingsmaatregelen doorvoeren, maar hebben er doorgaans het geld niet voor én bovendien is nu nog vaak onduidelijk hoe de (regionale) warmte of energievoorziening in de toekomst wordt ingericht en welke maatregelen consumenten voor hun eigen woning moeten nemen.” Ook hier ligt een rol voor de regionale vastgoedregisseur, waar NVM al eerder voor pleitte. Hoes: “Die moet op provinciaal niveau de regie nemen zodat de verschillende partijen op elkaar afgestemde keuzes kunnen maken, zodat ze elkaar aanvullen en niet haaks op elkaar staan. Ook moet hij of zij meedenken over fiscale aanpassingen voor het betaalbaar maken van duurzaam wonen. Daarbij moet hij of zij dan ook kritisch kijken naar het gemeentelijke grondprijzenbeleid. Gemeenten maken winst op de grond, waarmee ze vervolgens de begroting voeden en dat is natuurlijk goed. Echter, wanneer de grond zo duur wordt dat de woningen niet meer verkocht worden, dan droogt deze inkomstenbron langzaam op. Het is daarom ook essentieel dat de woningbouw aangejaagd wordt, op de juiste locaties en voor de juiste prijs.”