De bouwsector krijgt serieuze klappen door de economische achteruitgang. Dit blijkt uit het verslag van de Raadgevende Commissie Bouwbedrijf van de Centrale Raad voor het Bedrijfsleven en dit wordt bevestigd door de resultaten van de enquête die NACEBO in het begin van juni afnam bij een representatief staal van 300 Vlaamse bouwbedrijven. Er is te weinig werk, te veel concurrentie (ook en vooral van zwartwerkers) en de prijzen liggen abnormaal laag. Heel wat bouwbedrijven zagen zich genoodzaakt mensen af te danken. Het is dus dringend tijd om actie te ondernemen. NACEBO vraagt de verschillende overheden hun investeringsinspanningen op te krikken. Meer werk voor een arbeidsintensieve sector als de bouw staat onmiddellijk gelijk met meer jobs.
De resultaten van de driemaandelijkse peiling van NACEBO bevestigen de evolutie die de Raadgevende Commissie Bouwbedrijf van de Centrale Raad voor het Bedrijfsleven schetst. De Vlaamse bouwbarometer blijft ook in juni ondermaats en stagneert op het slechte niveau van maart. 15% van de Vlaamse bouwbedrijven zegt momenteel te weinig werk te hebben. Een op vijf heeft nu duidelijk minder te doen dan in het vorige kwartaal. Deze negatieve scores komen bovenop de slechte resultaten van maart, wat aangeeft dat de situatie nog niet aan de beterhand is. De vooruitzichten voor de komende maanden zien er niet veel beter uit. Een op zeven verwacht een toename van het aantal opdrachten. De grote meerderheid rekent evenwel op een handhaving van het huidige, eerder magere, activiteitspeil. De orderboekjes zijn verhoudingsgewijs wel beter gevuld dan in maart. 62% heeft nog voor minstens tot begin september werk. 29% tot het einde van het jaar. In maart reikten de orderboekjes bij de helft van de bouwbedrijven minder dan 3 maanden ver. Door het lage activiteitsvolume, verhoogt de concurrentiedruk en zakken de prijzen. Maar liefst 43% van de Vlaamse bouwbedrijven heeft de laatste maanden meer te lijden onder een loodzware concurrentiedruk. Ondertussen verlagen heel wat aannemers hun prijzen om toch maar een opdracht in de wacht te kunnen slepen. 25% van de bedrijfsleiders stelt een daling vast van de algemene offerteprijzen ten opzichte van enkele maanden geleden. Met als gevolg dat de financiële situatie van heel wat bouwbedrijven er belabberd uitziet. Temeer omdat het aantal laattijdige betalingen eerder toe- dan afneemt. 42% van de bouwbedrijven heeft daar nu nog meer last van dan in het vorige kwartaal. De werkgelegenheid in de bouwsector gaat er in dergelijke omstandigheden uiteraard ook niet op vooruit. 85% van de bouwbedrijven werkt momenteel met evenveel personeelsleden als in maart. 7% zag zich genoodzaakt mensen te ontslaan. In de volgende maanden hopen ze hun werknemersaantal op peil te houden. 8% is nu al zeker dat één of meerdere arbeiders en/of bedienden moeten "afvloeien".
Dringend tijd dus om actie te ondernemen. NACEBO vraagt de verschillende overheden hun investeringsinspanningen op te krikken. België scoort overigens zeer slecht op dat vlak. Tussen 1990 en 2000 bedroegen de overheidsinvesteringen slechts 1,7 procent van het BBP. In de Europese Unie was dat zoals in de Verenigde Staten 2,6 procent van het BBP. De begrotingssanering is in België zwaar ten koste van de publieke infrastructuur gegaan. De Nationale Bank doet terecht opmerken dat dit het groeipotentieel van de Belgische economie kan ondermijnen. Op investeringsvlak laten vooral de gemeenten het afweten. In de periode na de verkiezingen vallen de gemeentelijke investeringen in infrastructuur traditioneel terug, maar deze keer is dit fenomeen sterker en vooral structureel door de budgettaire problemen van de gemeenten. De Vereniging van Vlaamse Steden en Gemeenten (VVSG) waarschuwt dat de lagere inkomsten uit de vrijgemaakte energiemarkt de Vlaamse gemeenten ertoe zullen aanzetten de buikriem nog een tijdje strak aan te halen. De Vlaamse gemeenten ontvingen vorig jaar afgerond 520 miljoen euro dividenden van de energie-intercommunales of gemiddeld 7,9% van hun ontvangsten. Door de vrijmaking van de energiemarkt vallen deze weg waardoor grote gaten in de Vlaamse gemeentebegrotingen worden geslagen. Dat betekent dat de gemeenten hun openbare werken (investeringen in gebouwen en infrastructuur) nog verder uitstellen. Nochtans is op dit vlak dringend een inhaalbeweging nodig. Dat uitstel is maar een oplossing op korte termijn. Als je een weg of riolering niet onderhoudt, zal je die ook sneller moeten vervangen omdat herstellen niet meer mogelijk is. De federale overheid, die een flinke stuiver verdient aan de vrijmaking van de Vlaamse energiemarkt (via de vennootschapsbelasting die de nieuwe private energieleveranciers betalen), moet de gemeenten dus snel financiële compensaties geven. Het zou bovendien voor iedereen beter zijn indien de gemeenten, naast een hoger, ook een gelijkmatiger aanbestedingsritme aanhielden. Dat wil zeggen, gespreid over de volledige regeerperiode van zes jaar en onafhankelijk van verkiezingen.
Nu de economische activiteit slabakt en de openbare werken al te lang ondermaats blijven, moeten de overheden investeren. In wegen, infrastructuur, sociale huisvesting, ... Bouwwerken hebben een stimulerend effect op de werkgelegenheid. De bouw is een zeer arbeidsintensieve sector. Meer werk voor de bouw staat onmiddellijk gelijk met meer jobs.
