Woningcrisis breidt uit: na de nieuwbouw zit nu ook de renovatie in het slop

Het aantal vergunde woningrenovaties in België blijft dalen. In de eerste zes maanden van dit jaar nam het aantal met nog eens 4% af, blijkt uit gegevens van Embuild. De afname volgt op een negatieve trend die al twee jaar aanhoudt. "We moeten dringend meer woningen renoveren om ons verouderd woningbestand toekomstbestendig te maken," benadrukt Niko Demeester, CEO van Embuild. "Een verhoging van de btw op renovatie van 6% naar 9% zou daarom uiterst contraproductief zijn."

In België is driekwart van de woningen meer dan 45 jaar oud, wat neerkomt op 4,3 miljoen huizen die gebouwd zijn voordat energienormen bestonden. Om de klimaatdoelstellingen voor 2050 te halen, moet het renovatietempo fors omhoog: in Vlaanderen drie keer zo snel en in Brussel en Wallonië zelfs vier keer zo snel. In plaats van 144 renovaties per dag, zouden er maar liefst 471 woningen per dag opgeknapt moeten worden.

De cijfers van Statbel laten echter een somber beeld zien. Sinds 2022 is het aantal vergunde renovaties constant afgenomen, en ook in de eerste helft van 2024 is er een verdere daling van 4% genoteerd. Hoewel bepaalde energiebesparende ingrepen, zoals muurisolatie en de installatie van zonnepanelen, zonder vergunning mogen worden uitgevoerd, is een grondige renovatie die echt impact maakt wel vergunningsplichtig.

Vergunningen woningrenovaties in België

Terugval in renovatie-activiteit

De activiteit van bouw- en installatiebedrijven die zich richten op woningrenovaties is sinds 2023 sterk afgenomen. Waar in 2022 nog een groei van 4,3% werd genoteerd, zakte de stijging in 2023 naar 1,2% en in 2024 naar 1,6%. De vooruitzichten voor 2025 blijven somber, met een verwachte stijging van slechts 1%. "De stijgende hypothecaire rente heeft, net als bij nieuwbouw, veel potentiële verbouwers terughoudend gemaakt," legt Niko Demeester uit. "Gelukkig is de rente nu weer aan het dalen, en de verwachting is dat deze trend zich de komende maanden voortzet, wat een deel van dat obstakel kan wegnemen."

Pleidooi voor politiek ondersteunend beleid

Om grootschalige renovaties betaalbaar te houden, pleit Embuild voor behoud van de btw op 6%. Een verhoging naar 9% zou de renovatiekosten voor consumenten met gemiddeld 3000 tot 4500 euro verhogen en verdere vertraging van de noodzakelijke renovaties in de hand werken. "Zo'n btw-verhoging zou uiterst contraproductief zijn," stelt Demeester. "Daarnaast bestaat het risico dat meer renovatiewerk in het zwarte circuit belandt, wat niet alleen schadelijk is voor de schatkist maar ook voor de hele sector."

Sloop en herbouw als alternatief

In bepaalde gevallen is het efficiënter om een oude woning te slopen en opnieuw op te bouwen in plaats van te renoveren. Embuild vraagt daarom dat ook deze sloop- en herbouwprojecten in aanmerking komen voor het verlaagde btw-tarief van 6%. Dit is cruciaal om het woningaanbod te vergroten en tegemoet te komen aan de groeiende bevolkingsvraag.